اهمیت معاینه و چکاپ منظم دندانپزشکی

/0 نظرها/در , /توسط

چکاپ دندانپزشکی، به معنای معاینه و بررسی تخصصی و دقیق دندان ها و لثه ها توسط دنداپزشک است. بهتر است که هم کودکان و هم بزرگسالان، هر 6 ماه یکبار، توسط دندانپزشک معاینه شوند. این معاینه های دوره ای، برای حفظ سلامت دهان و دندان اهمیت بسیاری دارند. وقتی که معاینه دندان ها به صورت منظم انجام شود، اگر دندان ها مشکلی داشته باشند، دندانپزشک سریعا متوجه می شود و درمان را به موقع آغاز می کند.

چکاپ دندان به چه دلیل انجام می شود؟

معاینه دندان ها به منظور بررسی سلامت دهان و دندان انجام می شود. دندانپزشک با معاینه می تواند به وجود پوسیدگی دندان ها، بیماری های لثه و دیگر مشکلات پی ببرد و درمان آن ها را آغاز کند. دندانپزشکان، در حین انجام چکاپ، آموزش های لازم برای مراقبت از دندان ها را نیز به بیمار می دهند.

چرا دندان ها باید به طور منظم معاینه شوند؟

همانطور که گفته شد، برای حفظ سلامت دهان و دندان بهتر است هر شش ماه یکبار، به طور منظم به دندانپزشک مراجعه شود. در صورت مشاهده تورم، قرمزی و خونریزی از لثه ها ( نشانه های ژنژیویت یا همان التهاب خفیف لثه) ممکن است به ویزیت های دندانپزشکی بیشتری نیاز باشد؛ برای مثال افرادی که به بیماری لثه مبتلا هستند باید 3 تا 4 بار در سال به دندانپزشک مراجعه کنند. معاینه  بیشتر و زود به زود تر در این افراد، ریسک ابتلا به بیماری های شدید تر و خطرناک تر مثل پریودنتیت (التهاب مزمن لثه) را کاهش می دهد. پریودنتیت می تواند باعث عفونت و درنهایت افتادن دندان ها شود.

اولین چکاپ در نوزادان، باید شش ماه پس از در آمدن اولین دندان، اتفاق بیفتد. پس از آن، دندان هایشان باید هر شش ماه، مورد معاینه قرار بگیرد. اگر مشکلی در رشد دندان ها و یا به طور کلی سلامت دهان و دندان وجود داشته باشد، به تبع آن تعداد ویزیت های بیشتری هم نیاز است.

معاینه و چکاپ دندان

معاینه و چکاپ دندان

 در بررسی دندان ها چه اتفاقی می افتد ؟

معاینه شامل تمیز کردن دندان ها و بررسی سلامتی دهان و دندان می شود. در بعضی از ویزیت ها، برای بررسی دقیق تر وضعیت سلامت دهان، عکس رادیوگرافی (x-rays) نیز باید تهیه شود.

در هنگام تمیز کردن دندان ها:

  • فرد بر روی صندلی مخصوص می نشیند و یک چراغ در بالای سر وی قرار می گیرد. دندانپزشک با استفاده از ابزار فلزی کوچک، دندان های شخص را به طور تخصصی تمیز می کند و پلاک (plaque) و تارتار(tartar) روی دندان ها را از بین می برد. پلاک، لایه نازک چسبنده ای است که باکتری های مختلفی را در خود جای داده است. اگر پلاک از روی دندان ها تمیز نشود، به تدریج حالت سخت و محکم پیدا می کند. به این پلاک سخت شده، تارتار گفته می شود.
  • دندانپزشک ممکن است از نخ دندان، برای تمیز کردن بین دندان ها استفاده کند.
  • با استفاده از مسواک برقی مخصوصی، دندان ها مسواک زده می شوند.
  • ممکن است ژل یا فوم حاوی فلوراید نیز به کار گرفته شود. فلوراید، ماده معدنی است که از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند. پوسیدگی می تواند به سوراخ شدن دندان بینجامد. درمان با فلوراید در کودکان بیشتر از بزرگسالان انجام می شود.
  • در اکثر مواقع، دندانپزشک اطلاعات آموزشی در مورد نگهداری صحیح از دندان ها را در اختیار بیمار قرار می دهد.

عکس رادیوگرافی از دندان، می تواند پوسیدگی، بیماری لثه، تحلیل استخوان فک و بسیاری از مشکلات دیگر را نشان دهد. در حین عکس برداری، موارد زیر اتفاق می افتند:

  • پوششی مانند پیشبند، روی قفسه سینه فرد قرار می گیرد. در بعضی از مواقع، پوشش اضافه ای هم دور گردن قرار داده می شود تا در هنگام عکس برداری به غده های تیروئید آسیبی وارد نشود. این پوشش ها از بدن در برابر اشعه های مضر، محافظت می کنند.
  • جسم کوچک پلاستیکی در دهان فرد قرار می گیرد و از وی درخواست می شود تا آن را گاز بگیرد.
  • دستگاه اسکنر (scanner) بیرون از دهان قرار داده می شود. تکنسین، پزشک یا دندانپزشکی که شما را همراهی کرده، به پشت صفحه ای محافظ و یا به اتاقی دیگر می رود و سپس عکس برداری انجام می شود.
  • برای بعضی از انواع خاص عکس رادیوگرافی، این پروسه چند مرتبه تکرار می شود و در هر بار فرد باید نقطه مشخص و متفاوتی را گاز بگیرد.
معاینه و چکاپ دندان

معاینه و چکاپ دندان

برای معاینه و چکاپ دندان ها، دندانپزشک می تواند موارد زیر را انجام دهد:

  • بررسی عکس رادیوگرافی دندان ها که دندانپزشک می تواند به کمک آن، به وجود پوسیدگی و دیگر مشکلات پی ببرد.
  • معاینه دندان ها و لثه
  • چک کردن بایت (bite) بیمار. بایت به معنی نحوه قرارگیری دندان های فک بالا و پایین روی یکدیگر است. اگر دندانپزشک مشکلی را در مورد بایت مشاهده کند، می معمولا فرد را به ارتودنتیست ارجاع می دهد.
  • بررسی وجود و یا عدم وجود سرطان دهان. برای این کار دندانپزشک زیر فک، قسمت داخلی لب ها، اطراف زبان و سقف دهان را معاینه می کند.
  • در مورد کودکان، دندانپزشک وضعیت رشد دندان ها را نیز چک می کند.

پس همانطور که گفته شد، در معاینه دندانپزشکی، وضعیت دهان،دندان،فک و لثه مورد بررسی قرار می گیرد. در اولین ویزیت دندانپزشکی معمولا این معاینه طولانی تر است و به کامل ترین شکل ممکن انجام می شود. در نتیجه این کار، دندانپزشک کاملا با وضعیت دهان و دندان های فرد آشنا می شود و می تواند همه اطلاعات بدست آمده از بیمار را در پرونده ثبت کند.  پس از آن، بهتر است که هر سه سال یکبار، دوباره این چکاپ کامل تر تکرار شود. در طول این سال ها نیز، فرد هر شش ماه به دندانپزشکی مراجعه می کند تا سلامت دندان ها و بافت های اطراف آن را حفظ کند. در یک چکاپ کامل، دندان ها به صورت تخصصی تمیز می شوند، عکس رادیوگرافی دندان ها بررسی می شود و دندانپزشک دندان ها را معاینه می کند.

اگر فردی به دلیل یک مورد اورژانسی به دندانپزشک مراجعه کند، ابتدا مشکل او برطرف می شود و پس از آن در ویزیتی دیگر، دندان های او به طور کامل معاینه می شوند. در اولین مراجعه، یک پرسشنامه در رابطه با سوابق پزشکی فرد، در اختیار بیمار قرار می گیرد که شخص باید صادقانه پاسخ های خود را بنویسد. پس از آن، در ابتدای هر ویزیت، دندانپزشک سوابق پزشکی و دندانپزشکی بیمار را مرور می کند. سپس معاینه شروع می شود.

در انجام معاینه، قسمت های مختلف دهان بررسی می شوند:

ابزارهای معاینه و بررسی دندان ها

دندانپزشک با استفاده از وسایل مختلف دندانپزشکی مثل، آینه دهانی، پروب (probe)، جست وجو گر (explorer) و ابزار دیگر دندان ها را معاینه می کند. هر یک از دندان ها از نظر پوسیدگی بررسی می شوند. وضعیت قرار گیری دندان ها، دندان های تازه درآمده و دندان های نهفته (impacted teeth) سنجیده می شود. در صورت وجود، روکش های دندانی و ایمپنت ها چک می شوند. دندانپزشک، وضعیت بایت را نیز در بیمار خود می سنجد زیرا در صورت وجود هر گونه اخلال در بایت و عدم درمان آن، مشکلات دندانی بسیاری می توانند بوجود بیایند. اگر فرد از دندان مصنوعی استفاده می کند، دندانپزشک وضعیت قرارگیری آن را در دهان بررسی می کند.

معاینه و چکاپ دندان

معاینه و چکاپ دندان

معاینه لثه ها

علاوه بر دندان ها، دندانپزشک وضعیت لثه را نیز چک می کند تا در صورت وجود بیماری لثه (بیماری پریودنتال)، درمان مناسب سریعا آغاز شود. بیماری پریودنتال می تواند مشکلات متعددی را ایجاد کند؛ از جمله افتادن دندان، تحلیل استخوان فک، خونریزی لثه، التهاب و تحلیل لثه. با استفاده از یک پروب پریودنتال (periodontal probe) عمق پاکت های اطراف دندان ها اندازه گیری می شود. اگر لثه سالم باشد، عمق این پاکت ها (pockets) از 3 میلی متر کمتر است. عمق 4 میلی مترو یا بیشتر، وجود بیماری پریودنتال را نشان می دهد. هر چه این پاکت ها عمیق تر باشند، احتمال از دست دادن دندان بیشتر می شود. به همین دلیل است که درمان بیماری های لثه باید خیلی سریع شروع شود.

بررسی بافت های دیگر دهان

بررسی وجود و یا عدم وجود سرطان دهان نیز جزئی از معاینه دندانپزشکی است. دندانپزشک در این معاینه، گرخ های لنفاوی صورت و گردن را لمس می کند و تمام حفره دهان را اعم از کام سخت، کام نرم، زبان، گونه ها، لب ها و کف دهان را چک می کند. اگر سرطان دهان زود تشخیص داده شود، به راحتی قابل درمان است.

معاینه و چکاپ دندان

معاینه و چکاپ دندان

آیا آمادگی خاصی برای این معاینه لازم است؟

در صورت ابتلا به برخی از بیماری های خاص، بهتر است که قبل از ویزیت دندانپزشکی، آنتی بیوتیکی که پزشک تجویز می کند، مصرف شود. این بیماری ها عبارتند از:

  • مشکلات قلبی و عروقی
  • نقوص سیستم ایمنی
  • در صورت مراجعه به دندانپزشک بعد از انجام عمل جراحی، ممکن است به مصرف آنتی بیوتیک نیاز باشد.
  • اگر مطمئن نیستید که باید از آنتی بیوتیک استفاده کنید یا خیر، می توانید از دندانپزشک و یا پزشک خود سوال کنید.

به علاوه، برخی افراد از مراجعه به دندانپزشک می ترسند و استرس می گیرند. اگر شما و یا فرزندتان جزو این دسته هستید، می توانید قبل از رفتن، این مشکل را با دندانپزشک در میان بگذارید. ممکن است او بتواند از اضطراب شما و کودکتان بکاهد.

معاینه و چکاپ دندان

معاینه و چکاپ دندان

آیا انجام چکاپ دندان خطرناک است؟

معاینه دندان ها، تقریبا هیچ گونه خطری به همراه ندارد. برای مثال، تمیز کردن دندان ها ممکن است برای بیمار احساس ناراحتی ایجاد کند اما معمولا دردناک نیست. تهیه عکس های رادیوگرافی نیز برای اکثر افراد بی خطر است چراکه میزان اشعه مورد استفاده برای عکس برداری، بسیار ناچیز است. برای احتیاط، بهتر است که خانم های باردار این نوع عکس را تهیه نکنند؛ مگر در موارد اورژانسی. بنابراین اگر فردی باردار است و یا حتی احتمال بارداری اش وجود دارد، بهتر است به دندانپزشک خود اطلاع دهد.

نتایج حاصل از معاینه دهان و دندان

دندانپزشک، پس از انجام معاینه ممکن است مشکلات زیر را در دهان بیمار تشخیص دهد:

  • پوسیدگی دندان ها
  • بیماری لثه مانند ژنژیویت (التهاب خفیف لثه)
  • تحلیل استخوان و مشکلات مربوط به رشد دندان ها

در صورت مشاهده پوسیدگی، فرد باید برای درمان دوباره به دندانپزشک مراجعه کند. اگر بیماری لثه تشخیص داده شود، دندانپزشک معمولا موارد زیر را پیشنهاد می دهد:

  • تمیز کردن بهتر دهان و دندان ها
  • ویزیت های دندانپزشکی و معاینه بیشتر برای کنترل وضعیت
  • استفاده از دهانشویه های دارویی
  • مراجعه به پریودنتیست (دندانپزشک متخصص جراحی لثه و ایمپلنت) برای درمان تخصصی تر بیماری

در آخر، آن چه که نباید فراموش شود، مراجعه منظم به دندانپزشک است. به علاوه، خود فرد باید به بهداشت دهان ودندان های خود اهمیت زیادی بدهد و برای سلامتی آن ها بکوشد.

سوالات رایج در مورد بهداشت دهان و دندان

/0 نظرها/در , /توسط

در زمان های قدیم، برای تمیز کردن دندان ها و رعایت بهداشت دهان و دندان، راه های زیادی وجود نداشت و اکثر مردم از روش های آسان و مشابه به هم استفاده می کردند. اما امروزه، حتی برای کار آسانی مثل مسواک زدن، روش های متعددی وجود دارد که ممکن است باعث سردرگمی شود. در واقع، با پیشرفت علم دندانپزشکی و گسترده تر شدن آن، سوالات مردم نیز در مورد مسائل دندانپزشکی بیشتر و بیشتر شده است. برای مثال، آیا باید از مسواک برقی استفاده کنیم؟ آیا مسواک معمولی برای تمیز کردن دندان ها کافی است؟ آیا استفاده از دهانشویه الزامی است؟ و بسیاری سوالات دیگر.

دلیل اصلی مسواک زدن، از بین بردن پلاک روی دندان ها است. پلاک (plaque) لایه ای نازک است که در آن انواع باکتری ها یافت می شوند. بعضی از این باکتری ها، موادی را از خود ترشح می کنند که باعث التهاب و سوزش در لثه ها می شود. بعضی  دیگر، قند را به اسید تبدیل می کنند و از این طریق دندان ها فرسایش پیدا می کنند. همچنین، بوی بد دهان نیز به دلیل وجود این باکتری ها است. راه های مختلفی برای از بین بردن پلاک وجود دارد اما هر فرد بهتر است کدام روش را انتخاب کند؟ در این مقاله به آن می پردازیم.

بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان

بهترین روش مسواک زدن چیست؟

آمار ها نشان می دهند که از هر 4 نفر، یک نفر گمان می کند که استفاده از مسواک برقی برای افراد تنبل است. اما واقعیت این است که مسواک برقی دندان ها را تمیز تر می کند؛ مخصوصا آن هایی که حالت نوسانی دارند. نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد که، استفاده از از مسواک برقی به مدت 3 ماه، تجمع پلاک دندانی را تا 21 درصد کم می کند و احتمال التهاب لثه نیز 11 درصد کاهش می یابد. البته، این بدین معنا نیست که مسواک معمولی (دستی) بی مصرف است بلکه باید از آن به درستی استفاده کرد و تکنیک های صحیح را به کار گرفت. مشکل اصلی این است که بسیاری، پس از مدتی مسواک زدن، روتین خاصی را اجرا می کنند و ممکن است قسمت هایی از دهان، در این برنامه وجود نداشته باشد و در نتیجه، این بخش ها به خوبی تمیز نشوند. توصیه دندانپزشکان این است که برای استفاده از مسواک های دستی، مسواکی انتخاب شود که سر بزرگی نداشته باشد و درجه زبری آن متوسط باشد. در این حالت، فرد می تواند تمام گوشه و کنار های دهان را به خوبی تمیز کند. پس استفاده از مسواک برقی و یا دستی به سلیقه فرد بر می گردد.

بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان

چه زمان باید دندان ها را مسواک زد؟

دندان ها باید حداقل روزی 2 بار مسواک زده شوند. یکی از مسائل بحث برانگیز این است که باید قبل از صبحانه دندان ها را با مسواک تمیز کرد یا بعد از آن. این که چه موقع باید مسواک زده شود، به آن چه که خورده شده بستگی دارد. برای مثال، آب میوه و یا میوه تازه دارای اسید هستند. این اسید ها سطح دندان ها را نرم می کنند. در نتیجه این نرم شدن، کلسیم و فسفات از لایه محافظتی مینای دندان خارج می شوند. به این پروسه، دمینرالیزه شدن (demineralization) گفته می شود. اگر در این زمان، از مسواک استفاده شود، در واقع تمام این مواد معدنی از روی دندان ها پاک می شوند و از بین می روند. هنوز مشخص نشده که چقدر باید پس از خوردن میوه و آبمیوه، صبر کرد و بعد از مسواک استفاده کرد اما می دانیم که، سطح دندان ها تا حدود یک ساعت پس از خوردن میوه، نرم باقی می ماند. بعضی دندانپزشکان برای تمیز کردن دندان ها، بعد از غذا خوردن، استفاده از فلوراید (fluoride) را پیشنهاد می کنند.

بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان

آیا استفاده از خمیردندان اجباری است؟

مسواک زدن از التهاب لثه جلوگیری می کند اما فلوراید داخل خمیر دندان است که جلوی پوسیدگی دندان ها را می گیرد. دندان ها به طور مداوم در حال دمینرالیزه (demineralization) و رمینرالیزه (remineralisation) شدن هستند. اگر فلوراید نیز، به همراه سایر مواد معدنی در مرحله رمینرالیزه شدن به دندان نفوذ پیدا کند، دندان را قوی تر و سخت تر می کند. بهتر است که از موادی مثل چوش شیرین (bicarbonate of soda) برای تمیز کردن دندان ها پرهیز کرد چون برای پاک کردن دندان ها بیش از حد قوی است.

تمیز نکردن کامل پلاک از روی دندان ها، می تواند مفید باشد چراکه باعث جذب بیشتر فلوراید می شود. به علاوه، پس از استفاده از خمیردندان نباید دهان را زیاد با آب پاک کرد چراکه از میزان فلوراید موجود در دهان می کاهد.

آیا استفاده از دهانشویه الزامی است؟

استفاده از دهانشویه بعد از مسواک زدن به همراه خمیردندان، بی معنی و بی نتیجه است چون با این کار فلوراید خمیردندان شسته می شود و می رود و فلوراید دهانشویه جای آن را می گیرد. دهانشویه زمانی به کار می رود که فرد نباید برای تمیز کردن دندان هایش از مسواک استفاده کند؛ مثل مواقعی که غذاهای اسیدی خورده است. در چنین مواردی به جای استفاده از مسواک، دهانشویه را به کار می بریم. البته محلول شست و شوی دهان، علاوه بر فلوراید مواد ضدعفونی کننده نیز دارد. این مواد ضدعفونی کننده باکتری های دهان را می کشند و بوی بد دهان را از بین می برند. استفاده از دهانشویه تجمع پلاک و احتمال التهاب لثه را هم کاهش می دهد. البته باید توجه داشت که اگر خمیردندان مورد استفاده حاوی فلوراید است، استفاده از دهانشویه تحول عظیمی ایجاد نخواهد کرد.

بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان

کشیدن نخ دندان چه تاثیری دارد؟

پلاک، علاوه بر روی دندان ها، در بین دندان ها نیز تجمع پیدا می کند و از تمیز کردن آن به وسیله مسواک بسیار دشوار است. در صورتی که پلاک از بین نرود، بیماری پریودنتال (بیماری لثه) ایجاد می شود که در مراحل اولیه خود را به صورت خونریزی از لثه ها نشان می دهد. بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است، افرادی که به طور منظم هم مسواک می زنند و هم نخ دندان می کشند، کمتر به بیماری پریودنتال مبتلا می شوند و لثه آن ها کمتر خونریزی می کند.

به علاوه، شواهد نشان می دهد که مسواک های بین دندانی (interdental brush) بهتر از کشیدن نخ دندان عمل می کنند اما هنوز تحقیقی در این زمینه انجام نشده است.

بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان

آیا جویدن آدامس برای دندان ها مضر است؟

اگر آدامس بدون قند باشد، جویدن آن به طور کلی برای دندان ها مفید است. جویدن آدامس، ترشح بزاق را افزایش می دهد. بزاق دهان هم به عنوان بافر برای اسید های سطح دندان ها عمل می کند و با این کار از فرسایش دندان ها جلوگیری می شود. همچنین، آدامس با خاصیت چسبندگی که دارد، ذرات غذایی که در گوشه و کنار دهان گیر افتاده اند را به خود می چسباند.

برای مثال، بعضی از آدامس ها حاوی شیرین کننده ای به نام زایلیتول (xylitol) هستند. باکتری هایی که در دهان، پوسیدگی دندان ها را به وجود می آورند، این شیرین کننده را بر قند ترجیح می دهند. با این حساب، اگر باکتری ها از این شیرین کننده به جای قند استفاده کنند، اسید کمتری تولید می شود که خبر بسیار خوبی برای سلامت دندان ها است. البته هنوز نامشخص است که مصرف چه مقدار از آدامس های دارای زایلیتول می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در سلامت دندان ها داشته باشد.

بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان

بهترین روش برای مراقبت و حفظ سلامت دندان های کودکان چیست؟

همه دندان های شیری کودکان، در سنی خاص می افتند و با دندان های دائمی جایگزین می شوند. اما اگر دندان های شیری آنقدر پوسیده شوند که زودتر از موعد، نیاز به کشیدن آن ها باشد، پیامد های بلند مدتی برای کودک به وجود خواهد آمد. دندان های شیری، جایگاه قرارگیری دندان های دائمی را مشخص می کنند. در نتیجه، کشیدن دندان شیری می تواند ترتیب قرارگیری دندان های دائمی را به هم بزند. به علاوه برای کشیدن دندان در کودکان، از بی حسی موضعی استفاده می شود که ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد.

طبق دستور العمل های موجود، دندان های کودکان باید روزی 2 بار، هر بار 2 دقیقه، با مسواک تمیز شود. اما واقعیت این است که اجرای این کار روی یک کودک 2 ساله، بسیار سخت و یا حتی نشدنی است. جواب واقع گرایانه این است که تمیز کردن سطوح تمام دندان ها با یک خمیردندان حاوی فلوراید کافی است.

چرا باید هر 6 ماه یکبار باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

اگر دندان های فرد در وضعیت خوبی قرار ندارند، مراجعه به دندانپزشک هر 6 ماه یکبار، فکر بسیار خوبی است. در صورتی که فرد مشکلی در دندان هاش احساس نمی کند و به بهداشت دهان و دندان اهمیت می دهد، می تواند سالی یک بار، برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کند. توصیه می شود که افراد زیر 18 سال، حتما سالی یکبار به دندانپزشک مراجعه کنند چراکه دندان هایشان سریع تر پوسیده می شود.

هر آنچه که باید در مورد دندان های خود بدانید

/0 نظرها/در , /توسط

هر فرد، با استفاده از دندان هایی که در دهان خود دارد می تواند غذا بخورد و لبخند بزند. این دندان ها هستند که به چهره هر کسی شکل می دهند. هر یک از دندان هایی که در دهان وجود دارد، دارای نام و عملکرد مخصوصی است. سلامت دندان در سلامت عمومی بدن فرد نقش دارد. اگر دندان ها وجود نداشتند، بسیاری از کار های ابتدایی مثل جویدن و سخن گفتن، غیرممکن می شد. به همین دلیل است که باید به سلامت آن ها اهمیت دهیم و با خصوصیات آنها آشنا باشیم.

همه چیز در مورد دندان

همه چیز در مورد دندان

دندان های شیری (milk teeth, baby teeth)

دندان های شیری، اولین دندان های هر فرد هستند که در زمان نوزادی در می آیند. رشد این دندان ها از قبل از تولد شروع می شود و معمولا بین 6 تا 12 ماهگی، از لثه ها شروع به بیرون آمدن می کنند. هنگامی که کودک به 3 سالگی می رسد، باید در دهان او 20 دندان شیری وجود داشته باشد. این دندان ها تا چند سال در دهان کودک باقی می مانند و در اعمالی مانند خوردن و صحبت کردن نقش ایفا می کنند. باید سعی کرد که این دندان ها را، تا زمانی که دندان های دائمی در می آیند، تمیز و سالم نگه داشت. از 5 یا 6 سالگی، دندان های شیری به تدریج می افتند و جای خود را به دندان های دائمی می دهند.

همه چیز در مورد دندان

همه چیز در مورد دندان

دندان های دائمی (adult teeth)

معمولا تا سن 14 سالگی، کودک تمام دندان های شیری خود را از دست می دهد. در مجموع، باید 32 دندان دائمی در هر فک وجود داشته باشد. دندان های عقل (wisdom teeth) نیز جزو این 32 دندان شمرده می شوند. دندان های عقل که در قسمت عقبی فک جای دارند،  دیر تر از سایر دندان های دائمی و بین 17 تا 21 سالگی در می آیند. البته در بعضی افراد، دندان عقل اصلا رشد نمی کند. دندانپزشک با بررسی عکس رادیوگرافی که از دهان بیمار گرفته شده است، می تواند وضعیت دندان های عقل را متوجه شود و به بیمار مشاوره لازم را بدهد.

در بعضی موارد، رشد و درآمدن دندان های عقل مشکلاتی را برای فرد به وجود می آورد. این مشکلات ممکن است به دلیل حالت قرارگیری دندان ها، فضای ناکافی و یا جهت رشد دندان ها باشد. مشکلات مربوط به دندان عقل معمولا با درد همراه است و در صورت عدم درمان، می تواند معضلات جدی تری را ایجاد کند. در مواقعی، بسته به توصیه دندانپزشک، کشیدن دندان های عقل بهترین راه حل است.

نحوه کشیدن دندان های عقل به حالت قرارگیری دندان ها در دهان بستگی دارد. بعضی اوقات، کشیدن دندان در مطب دندانپزشک و با بی حسی موضعی انجام می شود. در مقابل، افرادی هم هستند که برای کشیدن دندان ها باید حتما به بیمارستان مراجعه کنند و تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرند.

همه چیز در مورد دندان

همه چیز در مورد دندان

بخش های مختلف یک دندان

  • تاج (crown)، قسمتی از دندان است که در بالای خط لثه قرار گرفته و قابل رویت است.
  • مینای دندان (enamel)، تاج را می پوشاند و سخت و براق است. در واقع، مینای دندان سخت ترین ماده موجود در بدن است و به عنوان محافظ، برای قسمت های حساس تر دندان عمل می کند. مینا بیرونی ترین لایه دندان است.
  • عاج دندان (dentine)، قسمت اعظم دندان را به خود اختصاص می دهد و از بخشی درونی تر به نام پالپ یا مغز دندان محافظت می کند. عاج دندان، دومین لایه از بیرون است و به اندازه مینا سخت نیست.
  • پالپ (pulp) یا مغز دندان، حاوی پایانه های عصبی و مویرگ های خونی است. سلامت دندان ها به همین ذخیره خونی مویرگ ها بستگی دارد. پایانه های عصبی نیز، اطلاعات مختلف مثل دمای غذای خورده شده و یا خراب شدن دندان را برای مغز می فرستند.
  • سمنتوم (cementum)، ریشه دندان را می پوشاند و از آن محافظت می کند. ریشه دندان حاوی پالپ دندانی است. لایه سمنتوم زیرخط لثه است.
  • فیبر های پریودنتال (periodontal fibers)، دندان را به استخوان فک متصل می کنند.
همه چیز در مورد دندان

همه چیز در مورد دندان

انواع دندان ها

دندان های انسان انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

دندان های پیشین (incisors)

دندان های پیش، دندان هایی تیز در قسمت جلویی دهان هستند که مسئولیت گاز زدن و تبدیل غذا به ذرات کوچک تر را دارند. این دندان ها مسطح اند و لبه ای نازک دارند. هم بزرگسالان و هم کودکان، 8 دندان اینسیزور دارند یعنی در هر یک از فک های بالا و پایین 4 دندان پیشین وجود دارد.

دندان های نیش (canines)

دندان های نیش، نوک تیز و بسیار برنده هستند. این دندان ها در کنار دندان های پیشین قرار میگیرند. به دندان های نیش، کاسپید هم گفته می شود. این دندان ها معمولا از همه دندان ها بلند تر هستند و برای بریدن و کندن غذا از آن ها استفاده می شود. هم بزرگسالان و هم کودکان 4 دندان نیش دارند. دندان های نیش دائمی بین 9 تا 12 سالگی در می آیند. دندان های نیش فک پایین به طور معمول، زود تر از نیش فک بالا از لثه بیرون می زنند.

دندان های آسیای کوچک (premolars)

دندان های پرمولر یا بیکاسپید، بزرگ تر از دندان های پیشین و نیش هستند. این دندان ها، شیار ها و برآمدگی های زیادی دارند که به جویدن و خرد کردن غذا کمک می کند. افراد بزرگسال، 8 دندان پرمولر دارند. این دندان ها در مجاورت دندان نیش هستند. خردسالان دندان های آسیای کوچک ندارند و اولین دندان های پرمولر که دائمی هستند، در 10 تا 12 سالگی در می آیند.

دندان های آسیای بزرگ (molars)

دندان های مولر، بزرگ ترین دندان های موجود در حفره دهان هستند. سطح بزرگ این دندان ها، پر از برآمدگی است که به جویدن و آسیاب کردن غذا کمک می کند.در بزرگسالان 12 دندان دائمی مولر وجود دارد؛ 6 عدد در فک بالا و 6 عدد در فک پایین. کودکان، 8 دندان آسیای بزرگ شیری در دهان خود دارند. آخرین دندان های مولری که در می آیند، دندان های عقل هستند.این دندان ها، در انتهای ردیف دندانی قرار می گیرند. البته در بعضب افراد، دندان عقل اصلا از لثه خارج نمی شود. بعضی اوقات، دندان های عقل نهفته هستند؛ یعنی در زیر لثه گیر افتاده اند و نمی توانند به درستی از بافت نرم خارج شوند. دندان های عقلی که کامل در نمی آیند و یا کج هستند، ریسک ابتلا به عفونت در بافت های اطراف را بالا می برند. در صورت مشاهده مشکلی در ارتباط با دندان های عقل، فرد باید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کند.

همه چیز در مورد دندان

همه چیز در مورد دندان

تعداد دندان های موجود در دهان

کودکان 20 دندان شیری یا اولیه دارند. همه دندان های شیری تا 3 سالگی در می آیند. این دندان ها به تدریج می افتند و با 28 دندان دائمی جایگزین می شوند. در مواقعی، وقتی که هنوز دندان های شیری نیفتاده اند، دندان های دائمی از پشت آن ها از لثه خارج می شوند. اولین دندان های دائمی که در 6 سالگی ظاهر می شوند، دندان های مولر هستند. اولین دندان های شیری که می افتند، دندان های پیشین فک پایین هستند. دندان های پیش دائمی نیز معمولا همزمان با مولر های دائمی، در سن 6 تا 7 سالگی از لثه بیرون می آیند.

در 17 تا 21 سالگی هم، 4 دندان عقل ظاهر می شود. بدین ترتیب، در دهان یک فرد بزرگسال می توان 32 دندان یافت. این که دقیقا در چه سنی دندان های شیری بیفتند و دندان های دائمی ظاهر شوند، در مورد هر کودک متفاوت است. برای همین، اگر روند افتادن و درآمدن دندان ها در کودک شما از الگوهای گفته شده پیروی نکرد، جای نگرانی نیست. اگر افتادن دندان ها در کودک، با بیش از یک سال تاخیرنسبت به الگوی ذکر شده، اتفاق افتاد بهتر از به دندانپزشک مراجعه شود.  مراجعه به دندانپرشک طبق یک برنامه منظم بسیار مهم است.

همه چیز در مورد دندان

همه چیز در مورد دندان

مراقبت های روزانه دندان

همانطور که گفته شد، سلامت دندان ها در سلامت کلی فرد تاثیر گذار است. پس، باید اهمیت زیادی به حفظ بهداشت دهان و دندان داد. هر کس با انجام مراقبت های روزانه از دندان های خود، می تواند تا حد زیادی سلامت آن ها را تامین کند. این مراقبت ها عبارتند از:

همه چیز در مورد دندان

همه چیز در مورد دندان

  • دو بار در روز مسواک زده شود
  • استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید
  • حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده شود
  • داشتن رژیم غذایی متعادل
  • پرهیز از غذا و نوشیدنی های قندی

برای تمیزی کامل دندان ها باید به دندانپزشک مراجعه کرد. مراجعه به دندانپزشک، هر 6 تا 12 ماه، سلامت و تمیزی دندان ها را تضمین می کند. به علاوه، اگر در دندان ها مشکلی وجود داشته باشد، دندامپزشک سریع متوجه می شود و درمان را آغاز می کند.