آیا تاکنون درد دندانی که ناشی از  پوسیدگی شدید دندان و عفونت باشد را تجربه کرده‌اید؟ آیا می‌دانید که در این شرایط دندانپزشک درمان ریشه یا همان عصب کشی  را برای نجات دندان پیشنهاد می‌دهد؟ به نظر شما داشتن یک رژیم غذایی متعادل از غذاهای مناسب و ممنوعه برای روزهای اول پس از درمان ریشه تا چه اندازه بر نتیجه درمان اثرگذار خواهد بود؟

همان‌ طور که می‌دانید درد دندان یکی از اتفاقات شایع و گاها غیرقابل تحمل است که همه افراد در طول زندگی بارها با آن مواجه می‌گردند. در میان اقدامات مختلف دندانپزشکی برای درمان دندان‌های آسیب ‌دیده درمان ریشه یا همان عصب کشی  یکی از کاربردی‌ترین راه‌هایی بوده که یک دندانپزشک یا اندودنتیست با استفاده از آن دندان عفونی را درمان کرده تا عفونت به دیگر دندان‌ها و بخش‌های دهان سرایت نکند. معمولا یکی از سوالات متداولی که تمامی بیماران پس از درمان ریشه از دندانپزشک خود خواهند پرسید، این است که چه غذاهایی را می‌توانند مصرف نمایند و در خوردن چه غذاهایی ممنوعیت دارند که ما در ادامه به این مسئله خواهیم پرداخت.

درمان ریشه چگونه است؟

یکی از علل مهم درد دندان، پوسیدگی آن است که در صورت عدم درمان به موقع پوسیدگی، می‌تواند زمینه بروز عفونت و نفوذ آن را به داخل پالپ دندان فراهم آورد. به طور کلی دندان‌ها از دو قسمت سخت و نرم به نام تاج دندان و پالپ تشکیل شده‌اند که در ابتدا پوسیدگی خود را در قسمت تاج نشان داده و سپس با بروز عفونت به داخل دندان، قسمتی از پالپ یا تمامی آن را آلوده می‌کنند. در این صورت دندانپزشکان درمان ریشه را یکی از روش‌های موثر و کاربردی برای رفع پوسیدگی، عفونت و درد دندان می‌دانند که می‌توانند با استفاده از آن مانع از دست رفتن دندان طبیعی بیمار شوند.

در اینجا باید توجه داشته باشید که اگر دندانی که عفونت به پالپ آن رسیده به موقع تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند راهی برای نفوذ به دیگر قسمت‌های بدن پیدا کرده و عواقب جبران‌ناپذیری را به بار آورد. بدین خاطر دندانپزشکان توصیه می‌کنند که بهتر است همه افراد با اولین نشانه‌های درد دندان به کلینیک‌های دندانپزشکی مراجعه کرده تا دندانپزشک متخصص در زمان مناسب عفونت را از داخل دندان خارج نموده و آن را از آلودگی پاک نماید. همچنین لازم است بدانید که پس از درمان ریشه یا عصب کشی، دندانپزشک برای حفظ بیشتر دندان، یک روکش مصنوعی روی آن قرار می‌دهد که مراقبت از آن اهمیت بسیاری دارد.

رژیم غذایی پس از درمان ریشه

مواد غذایی مناسب و نامناسب پس از درمان ریشه چیست؟

از آن‌جایی که هر دندانی پس از درمان ریشه به شدت به فشار و دما حساس خواهد شد، بنابراین دندانپزشکان برای موفقیت بیشتر عصب کشی و جلوگیری از بروز مجدد هر گونه درد، باید و نباید‌هایی را در خصوص مواد غذایی مصرفی تا چند روز پس از درمان تعیین کرده‌اند که رعایت آن‌ها اهمیت بسیاری دارد. اگر به تازگی تحت درمان ریشه قرار گرفته‌اید لازم است بدانید که یک قاعده کلی در مورد مواد غذایی پس از درمان ریشه وجود دارد که طبق آن بیمار می‌بایست در طول دوره بهبودی تنها غذاهای نرم که خوردن آن‌ها نیاز به جویدن نداشته و راحت است را مصرف نماید و از خوردن غذاهای خیلی سرد یا خیلی گرم پرهیز کند.

خوراکی های مجاز پس از درمان ریشه

برخی از خوراکی‌های مجاز پس از درمان ریشه که طبق توصیه‌های دندانپزشکی نیازی به گاز گرفتن یا جویدن نداشته و در عین حال می‌توانند در دوره نقاهت انرژی مورد نیاز بدن شما را تامین نمایند به شرح زیر هستند.

• میوه‌های نرم: میوه‌هایی مانند کیوی، موز، مانگو، آووکادو و… جزء آن دسته میوه‌هایی هستند که خوردن آن‌ها به بیماران پس از درمان ریشه توصیه می‌شود.
• اسموتی‌ها: چنانچه هوس میوه یا سبزیجاتی کرده‌اید که نرم نبوده و مناسب رژیم غذایی پس از درمان ریشه نیستند می‌توانید از آن‌ها اسموتی تهیه کرده و به عنوان یک وعده غذایی مقوی میل نمایید.
• شیک‌ها: مصرف شیک به خصوص شیک‌های پروتئینی می‌تواند گزینه خوبی برای وعده‌های غذایی افرادی باشد که علاقه بسیاری به مصرف پروتئین و لبنیات دارند؛ اما نمی‌توانند به دلیل درمان ریشه‌ای که انجام داده‌اند از آن‌ها مصرف کنند.
• سوپ‌ها: یکی از غذاهای بسیار نرم و آبکی که خوردن آن بسیار راحت بوده و خواص بسیاری نیز برای بدن دارد، مصرف سوپ‌های کرمی یا سوپ‌هایی است که با نودل‌های نرم درست شده‌اند. نکته جالب توجه در مورد مصرف سوپ این است که حتما بایستی آن را در دمای اتاق قرار داده تا خنک شود و هیچ‌گونه حساسیتی را برای دندان‌های شما به وجود نیاورد.

رژیم غذایی پس از درمان ریشه

• تخم مرغ: یک منبع فوق‌العاده جذب پروتئین برای بدن، مصرف تخم مرغ است و بدین خاطر سرو آن به روش‌های متعدد در طول دوره نقاهت درمان ریشه بسیار توصیه می‌شود.
• بلغور جو دو سر: اگر فردی هستید که در طی روز بسیار گرسنه می‌شوید و نیاز به خوردن چندین وعده غذایی دارید، بهتر است پس از آن که تحت درمان ریشه قرار گرفته‌اید؛ در وعده‌های غذایی خود بلغور جو دو سر را قرار دهید. بلغور جو دو سر سرشار از فیبرهای نامحلولی است که می‌تواند شما را برای مدت طولانی‌تری سیر نگه دارد و روند بهبودی شما را تسریع بخشد.
• ماست: به جرأت می‌توان گفت که بهترین میان وعده خوش‌طعم و مقوی پس از درمان ریشه، مصرف ماست لذیذی است که شیرین یا مزه‌دار باشد. اگر تاکنون این ماده غذایی را امتحان نکرده‌اید به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما به عنوان عصرانه مصرف ماست را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
• حبوبات: از آنجایی که پس از درمان ریشه لازم است بیماران پروتئین و فیبر بدنشان تامین شود، بنابراین لوبیا و عدس گزینه‌های بسیار خوبی هستند که ترکیب آن‌ها با تخم مرغ نیز بسیار لذیذ می‌شود.
• پوره سیب‌زمینی: اگر نمی‌دانید که پس از انجام عصب کشی چه غذایی را می‌توانید مصرف کنید که در عین سفت نبودن مقاوم نیز باشد، بهتر است چندین سیب‌زمینی را آب‌پز کرده و آن‌ها را به صورت پوره درآورید.
• ماهی: یکی از گوشت‌های بسیار نرم و ایده‌آل برای پس از درمان ریشه مصرف ماهی است. ماهی‌ها یک منبع عالی پروتئین به شمار می‌روند که سرشار از چربی‌های سالم و امگا ۳ نیز هستند. از این رو خوردن ماهی به ویژه ماهی‌های سفید نرم مانند قزل‌آلا در طول دوره نقاهت درمان ریشه و پس از آن اهمیت بسیاری دارد.
• پودینگ و هوموس: هوموس و پودینگ یکی از بهترین میان وعده‌های انرژی‌بخش هستند که خوردن آن پس از انجام درمان ریشه پیشنهاد می‌شود.
• ماکارانی و پنیر: ماکارانی و پنیرهای نرم و خامه‌ای از مواد غذایی مورد علاقه افراد در تمامی سنین هستند. بدین خاطر افرادی که تحت جراحی ریشه قرار گرفته‌اند می‌توانند با مصرف آن‌ها غذای لذیذ، راحت و نرمی را سرو نمایند.

رژیم غذایی پس از درمان ریشه

غذاهای ممنوع پس از درمان ریشه

پس از درمان ریشه و عصب کشی، به دلیل اینکه روکش روی دندان برای حفاظت بیشتر آن نصب می‌شود، لازم است تا از خوردن برخی مواد غذایی سفت و چسبناک که به این روکش آسیب وارد می‌کنند خودداری نمایید؛ چراکه تضعیف شدن و آسیب رسیدن به روکش دندان می‌تواند موجب کنده شدن آن شده و مجددا هزینه و وقت بیشتری را برای بیمار در بر داشته باشد. از این رو برخی از مواد غذایی نامناسب که خوردن آن‌ها پس از درمان ریشه هرگز توصیه نمی‌شود عبارتند از:

• آدامس و آبنبات‌های سفت که موجب چسبیدن به روکش و آسیب رسیدن به آن می‌شوند.
• یخ‌های مکعبی که حساسیت دندان‌های تحت درمان ریشه را برمی‌انگیزند.
• مصرف الکل که موجب خونریزی دندان عصب کشی شده می‌شود.
• نوشیدنی‌های حاوی قند و خیلی سرد یا خیلی داغ که پوسیدگی‌های دندان را افزایش داده و موجب حساسیت اطراف دندان ترمیم شده می‌شوند.
• مصرف نان و گوشت‌های سفت تا یک هفته پس از درمان ریشه به دلیل سفت بودن و نیاز داشتن به جویدن بسیار، هرگز توصیه نمی‌شود.
• عدم مصرف غذاهای پرادویه و تند که محل درمان را تحریک کرده و روند بهبودی را طولانی‌تر می‌کنند.

رژیم غذایی پس از درمان ریشه

سوالات متداول

1. تا چند ساعت پس از درمان ریشه نباید چیزی بخوریم؟

معمولا پس از درمان ریشه دندانپزشکان توصیه می‌کنند که تا رفع کامل بی‌حسی موضعی چیزی میل نکرده و تقریبا پس از گذشت یک الی دو ساعت از غذاهای نرم و نوشیدنی‌هایی با دمای معتدل استفاده کنید.

2. چرا رعایت رژیم غذایی مناسب پس از درمان ریشه اهمیت دارد؟

از آنجایی که دندان تحت درمان ریشه تا بهبودی کامل نسبت به ضربه و دما بسیار حساس‌تر از قبل می‌شود، بنابراین لازم است تا بیماران لیست غذاهای مناسب و ممنوعه برای روزهای اول پس از درمان ریشه را از دندانپزشک خود دریافت کرده و طبق آن عمل نمایند.

3. آیا نوشیدن مشروبات الکلی پس از درمان ریشه مجاز است؟

یکی از ممنوعیت‌های پس از درمان ریشه نوشیدن مشروبات الکلی است؛ چراکه به دلیل حساس بودن دندان عصب کشی شده نوشیدن مشروبات الکلی می‌تواند خونریزی آن را به همراه داشته باشد.

4. چرا گاهی دندان‌ها پس از درمان ریشه مجددا عفونت می‌کنند؟

عدم مراقبت‌های لازم و خوردن مواد غذایی سفت یا بسیار سرد و گرم از دلایل اصلی آسیب به بافت‌های دندان و بروز عفونت در آن هستند که در این صورت می‌بایست بیمار مجددا تحت عصب کشی یا درمان ریشه قرار گیرد.

سخن پایانی

درمان ریشه یا همان عصب کشی یکی از رایج‌ترین اقدامات دندانپزشکی است که برای رفع پوسیدگی و عفونت دندان‌های بیماران انجام می‌شود. از آنجایی که در این روش قسمت‌هایی از پالپ که دچار عفونت شده‌اند از درون دندان خارج می‌شوند، بنابراین دندان عصب کشی شده پس از درمان نسبت به قبل بسیار حساس‌تر شده و بدین دلیل نیاز به مراقبت بیشتری خواهد داشت. همین امر موجب گشته تا دندانپزشکان برای بهبود هر چه سریع‌تر دندان و جلوگیری از بروز عفونت مجدد آن، لیستی از غذاهای مناسب و ممنوعه در روزهای اول پس از درمان ریشه را در اختیار بیماران قرار دهند که رعایت هر یک از آن‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.