خشکی حفره دندان (dry socket)

زمانی که دندان از داخل استخوان و لثه ها برداشته می شود، لخته خونی شکل می گیرد تا از حفره ایجاد شده در لثه ها محافظت کند. اگر لخته به درستی شکل نگیرد و یا در دوران بهبودی جابه جا شود، امکان دارد حفره دندان خشک شود. به خشکی حفره (dry socket)، التهاب استخوان آلوئولار نیز گفته می شود.

اگر حفره دندان خشک شود، ممکن است استخوان و اعصاب درون لثه نمایان شوند. به همین دلیل، بسیار مهم است که سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید. اگر خشکی حفره درمان نشود، مشکلات و پیچیدگی های متعددی به وجود می آید؛ مانند:

• تاخیر در روند بهبودی
• عفونت در حفره
• عفونتی که به استخوان گسترش پیدا می کند

خشکی حفره دندان برای چه کسانی اتفاق می افتد؟

اگر به تازگی دندان خود را کشیده اید، احتمال ایجاد خشکی در حفره دندان شما وجود دارد. خشک شدن حفره پس از کشیدن دندان، مشکل رایجی است؛ اما معمولا به ندرت اتفاق می افتد. تحقیقات انجام شده در سال 2016 نشان داد که حدود 1.8 درصد از افراد، خشکی حفره را تجربه می کنند.

روش به کار رفته در کشیدن دندان، احتمال ایجاد حفره خشک را تعیین می کند. اگر دندان های عقل یا مولر (molar) را کشیده اید، احتمال خشکی حفره بیشتر است. اگر قبلا به این مشکل دچار شده اید، امکان این که دوباره خشکی حفره را تجربه کنید، بیشتر است. بنابراین، قبل از اینکه دندانپزشک هر کدام از دندان هایتان را بکشد، بهتر است این مورد را با او در میان بگذارید. دندانپزشک باید بداند که تا به حال خشکی حفره دندان را تجربه کرده اید یا خیر. با این که دندانپزشک نمی تواند از خشکی حفره دندان جلوگیری کند، پس از کشیدن دندان با دقت
بیشتری شما را تحت نظر قرار می دهد تا در صورت نیاز، در اسرع وقت درمان آغاز شود.

خشکی حفره دندان

علائم و نشانه ها

اگر در آینه دندان های خود را نگاه می کنید و در محل دندان کشیدن شده، می توانید استخوان را مشاهده کنید، احتمالا حفره دندان شما خشک شده است.

از علائم دیگر، می توان به درد شدید در فک اشاره کرد. اگر 2 یا 3 روز پس از کشیدن دندان، در فک خود احساس درد داشتید، احتمالا حفره دندان خشک شده است. البته خشکی حفره در هر زمانی پس از کشیدن دندان می تواند اتفاق بیفتد و فقط محدود به 2 یا 3 روز نخست نیست.

از نشانه های دیگر می توان به بوی بد دهان و مزه ناخوشایند در دهان اشاره کرد. در صورت مشاهده این علائم، باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید.

خشکی حفره دندان

خشکی حفره چه حسی دارد؟

حفره خشک معمولا دردی مداوم و ضربان دار ایجاد می کند. درد می تواند شدید باشد و به کمک دارو های ضد درد می توان از میزان آن کم کرد. ولی حس درد به طور کامل از بین نمی رود. درد ناشی از حفره خشک می تواند به نواحی دیگر صورت گسترش پیدا کند:

• گوش درد
• چشم درد
• حس درد در شقیقه ها
• گردن درد

اگر به خشکی حفره دندان دچار شوید، هنگام نوشیدن مایعات سرد و نفس کشیدن در هوای سرد هم ممکن است احساس درد داشته باشید.

تشخیص

اگر علائم خشکی حفره دندان را داشته باشید، باید به دندانپزشک مراجعه کنید. پس از انجام معاینات اولیه، دندانپزشک پروسه درمانی مناسب را آغاز می کند.

در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است به عکس رادیوگرافی دهان نیاز پیدا کند تا بتواند به صورت قطعی و نهایی، خشکی حفره دندان را تشخیص دهد. برای مثال ممکن است درد ایجاد شده، ناشی از عفونت استخوان باشد و یا اینکه بخشی از استخوان یا ریشه دندان کشیده شده باقی ماند باشد.

خشکی حفره دندان

عوامل ایجاد کننده

خشکی حفره زمانی اتفاق می افتد که لخته خون محافظ روی جای خالی دندان تشکیل نشود. همچنین، در مواردی لخته خون از مکان اصلی خود جابه جا می شود. محققان هنوز نمی دانند که علت عدم تشکیل لخته در بعضی افراد چیست. حدس هایی وجود دارد که عفونت های باکتریایی که به هر طریق وارد دهان می شوند، می توانند باعث خشکی حفره دندان شوند.

آسیب فیزیکی به محل دندان کشیده شده نیز، می تواند باعث خشک شدن حفره شود. ممکن است در حین کشیدن دندان و یا در دوران بهبودی پس از آن، به دهان ضربه وارد شود. حتی مسواک زدن نادرست، می تواند پروسه بهبودی را بر هم بزند.

چه عواملی احتمال خشکی حفره دندان را افزایش می دهند؟

برخی عوامل می توانند احتمال ایجاد حفره خشک را افزایش دهند؛ مانند:

• کشیدن سیگار یا استفاده از محصولات تنباکو. مواد شیمیایی موجود در سیگار و تنباکو، پروسه بهبودی را کند می کنند و احتمال آلودگی جراحت را افزایش می دهند. حتی دم و بازدم حین سیگار کشیدن، می تواند لخته را جابه جا کند.
• مصرف دارو های ضد بارداری خوراکی. برخی از دارو هایی که به صورت خوراکی برای جلوگیری از بارداری مصرف می شوند، میزان استروژن بالایی دارند. استروژن ممکن است پروسه بهبودی را آهسته کند.
• مراقبت نادرست از جراحت. عدم پیروی از دستور العمل های دندانپزشک برای استفاده از کیت های خانگی و یا عدم رعایت بهداشت دهان می تواند به خشکی حفره دندان منجر شود.

خشکی حفره دندان

پروسه درمان

تمیز کردن و زخم بندی

اگر حفره خشک داشته باشید، دندانپزشک ابتدا آن را تمیز می کند تا ذرات غذا یا دیگر مواد در آن باقی نمانند. با انجام این کار، ممکن است از شدت درد کمی کاسته شود. به علاوه، از عفونت جلوگیری می شود. دندانپزشک ممکن است دارو هایی مانند مسکن های ضد درد را روی حفره قرار دهد تا از شدت درد کاسته شود. در نهایت، ممکن است روی زخم را ببندد.

برای برداشتن مرهم و تعویض زخم بندی، باید پس از چند روز مجددا به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر درد همچنان شدید باشد، زخم باید دوباره بسته شود. در غیر این صورت، می توانید در خانه حفره دندان را تمیز کنید. دندانپزشک معمولا شست و شوی دهان با آب و نمک را تجویز می کند. ممکن است آنتی بیوتیک هایی هم برای جلوگیری از بروز عفونت تجویز شود.

مدیریت درد

دارو های ضد درد بدون نسخه می توانند در کاهش شدت درد موثر باشند. دندانپزشک معمولا ایبوپروفن یا استامینوفن را تجویز می کند. بهتر است از آسپیرین استفاده نکنید چون ممکن است باعث خون ریزی شود. قرار دادن کمپرس یخ در مجاورت حفره دندان نیز می تواند تاثیرگذار باشد.

اگر درد زیادی داشته باشید، دندانپزشک دارو های ضد درد قوی تری را برای شما تجویز می کند. معمولا یک هفته پس از کشیدن دندان، باید دوباره نزد دندانپزشک خود بروید. دندانپزشک وضعیت حفره دندان را بررسی می کند و مراحل بعدی درمان را آغاز می نماید.

خشکی حفره دندان

پیشگیری از ایجاد خشکی حفره

با انجام مراحل زیر، می توانید تا حد زیادی از ایجاد حفره خشک دندان جلوگیری کنید:

• به دندانپزشکی مراجعه کنید که ماهر است و در کار خود تخصص دارد. می توانید نظرات آنلاین مراجعه کنندگان وی را بررسی کنید. از اطرافیان خود پرس و جو کنید. انتخاب دندانپزشک ماهر، متخصص و مجرب بسیار مهم است.
• پس از انتخاب دندانپزشک، او را از دارو هایی که استفاده می کنید، مطلع کنید. برخی دارو ها از تشکیل لخته خون جلوگیری می کنند که می تواند به خشکی حفره دندان منجر شود. سوابق دندانپزشکی خود را به طور کامل در اختیار او قرار دهید.
• اگر سیگار می کشید، بهتر است این عادت را کم کم متوقف کنید. کشیدن سیگار، احتمال خشکی حفره دندان را افزایش می دهد. در دوران بهبودی پس از کشیدن دندان، با دندانپزشک خود در مورد استفاده از دیگر منابع دارای نیکوتین مشورت کنید.

پس از کشیدن دندان مورد نظر، دندانپزشک اطلاعاتی در مورد روند بهبودی و نحوه نگهداری از زخم در اختیار شما قرار می دهد. بسیار مهم است که طبق توصیات او عمل کنید. در صورت وجود هر گونه ابهام، با مطب دندانپزشک تماس بگیرید.

دندانپزشک برای تسریع روند بهبودی پس از کشیدن دندان و جلوگیری از خشکی حفره، انجام یکسری نکات را پیشنهاد می کند:

• استفاده از دهانشویه های ضدباکتریایی
• استفاده از دهانشویه های ضد میکروبی
• استفاده از گاز پانسمان (gauze) دارویی
• استفاده از ژل های دارویی
• استفاده از داروهای ضد درد

در برخی موارد، خصوصا زمانی که سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد، دندانپزشک آنتی بیوتیک نیز تجویز می کند.

کلام آخر

همانطور که گفته شد، خشکی حفره دندان می تواند بسیار دردناک باشد. اما در صورتی که درمان به موقع آغاز شود، این مشکل به راحتی بهبود پیدا می کند. درمان معمولا خیلی زود جواب می دهد و علائم پس از گذشت چند روز، از بین می روند.

اگر پس از حدود 5 روز، با وجود درمان، درد یا التهاب حفره ادامه پیدا کرد، با دندانپزشک تماس بگیرید. ممکن است ذراتی در حفره گیر کرده باشند و یا اینکه مشکل زمینه ای دیگری وجود داشته باشد.

اگر یکبار به خشکی حفره دچار شده باشید، احتمال اینکه مجددا این اتفاق برای شما بیفتد، بیشتر می شود. به همین دلیل، باید تمام سوابق خود را در اختیار دندانپزشک قرار دهید تا او با دقت بیشتری شما را تحت نظر بگیرد.