آیا دندان کودکان را می‌توان روکش کرد؟
گاهی ممکن است دندان‌ها دچار تغییر رنگ یا از دست دادن کارایی و شکل ظاهری خود شوند که امکان رخ دادن این اتفاق در هر سنی وجود دارد. از این رو دندانپزشکان از روکش استفاده می‌کنند. روکش، پوششی به شکل دندان بوده که با هدف بازگرداندن شکل اولیه و عملکرد دندان، به آن متصل میگردد. روکش کردن دندان‌ها زمانی توسط دندانپزشک متخصص پروتز توصیه می‌شود که تخریب آن‌ها به حد پوسیدگی رسیده و نیاز به عصب‌کشی باشد. پوسیدگی دندان امکان دارد در هر سنی اتفاق بیافتد؛ اما سوالی که برای خیلی از افراد پیش می‌آید این است که آیا دندان کودکان را می‌توان روکش کرد؟ و این‌که چرا باید برای روکش کردن دندان‌های کودکان در مرحله‌ای که شیری و موقتی هستند هزینه‌ای متحمل شد؟
منظور از روکش دندان چیست؟
روکش دندان (dental crown) روشی ترمیمی در دندانپزشکی است که به‌طور کامل، تاج دندانی یا در حالتی‌که دندان پروتز شده؛ ایمپلنت دندانی (اباتمنت) را پوشش می‌دهد. روکش دندان با نام پروتز ثابت دندان نیز شناخته می‌شود. این نوع درمان زمانی به کار می‌رود که پر کردن دندان برای ترمیم آن کافی نبوده و مشکل را برطرف نمی‌کند. روکش‌های دندانی جنس‌های مختلفی از قبیل فلزی، سرامیکی، رزین و پرسلینی دارند.
کاربرد‌های روکش دندان
ترمیم به روش روکش دندان، به دلایل متفاوتی توسط دندانپزشک برای افراد استفاده می‌شود:
- جلوگیری از شکستگی دندانی که عصب‌کشی شده است: اگر دندانی تحت درمان ریشه قرار گرفته و عصب‌کشی شده باشد؛ توبول‌های عاجی آن آب خود را از دست می‌دهند و این امر دندان را در برابر ترک خوردگی آسیب‌پذیر می‌کند.
- محافظت از دندانی با ساختار ضعیف (به احتمال زیاد به دلیل پوسیدگی) از شکستگی یا جلوگیری از تخریب دندان ضعیفی که بخش‌هایی از آن ترک خورده است.
- ترمیم دندانی با پوسیدگی عمیق (پوسیدگی عمیق به حالتی اطلاق می‌شود که دندان در چند سطح دچار پوسیدگی شده باشد).
- اصلاح نقایص مادرزادی مانند میخی شکل بودن یا کوچکی زیاد دندان‌ها
- ترمیم سطوح دندانی که در اثر سایش از بین رفته باشند.
- در مواردی برای اصلاح رنگ بد و زرد دندان‌ها
- زمانی‌که دندان شیری به خوبی رشد نکرده باشد.
آیا دندان شیری را نیز می‌توان روکش کرد؟
این سوال ممکن است برای بسیاری از والدین پیش آمده باشد، حال که دندان شیری کودک ما دچار آسیب‌دیدگی شده آیا روکش آن ضروری خواهد بود؟ امکان دارد دندان شیری آسیب‌دیده کودک پس از بررسی تصویر رادیولوژی توسط دندانپزشک متخصص اطفال، به عصب‌کشی نیاز داشته باشد.
پس از این مرحله، دندان شیری استحکام لازم برای پرکردن را نخواهد داشت و احتمال می‌رود در هنگام این روش درمانی دچار شکستگی شود. همچنین روکش دندان طول عمر بسیاری طولانی‌تری از مواد پر کردنی دندان داشته؛ و تا سن 12 سالگی که کودک آخرین دندان شیری خود را ازدست دهد، دوام خواهد داشت. در نتیجه در این گونه موارد، ترمیم دندان شیری به روش روکش کردن انجام میگردد.
روکش دندان کودکان
انواع روکش دندان شیری
روکش‌های دندان شیری از پیش ساخته شده و آماده هستند. برای کودکان مانند روش درمان روکش در بزرگسالان نیازی به لایه‌برداری و استفاده از نسج دندان در ساخت روکش وجود نخواهد داشت. انواع متفاوتی از روکش برای ترمیم دندان شیری به کار می‌روند. پنج نوع اصلی و رایج آن شامل، روکش از پیش ساخته شده استیل ضد زنگ، نواری رزینی (اسید اِچ شده)، روکش سرامیکی زیرکونیا، نوار کامپوزیت و روکش پلی کربنات می‌شود. هر کدام از این روکش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند که میزان دوام آن‌ها را روی دندان افراد مختلف تعیین می‌کنند.
روکش دندان کودکان
روکش نوار رزینی (اسید اِچ شده)
روکش‌های استیل ضد زنگی که سطح سفید دارند، نوار رزینی یا اسید اچ شده نامیده می‌شوند. در این روکش، دوام نوع استیل ضد زنگ با زیبایی پوششی رزینی تلفیق میگردد. نوار رزینی هنگام روکش‌گذاری، حساسیت کم‌تری ایجاد می‌کند. اما به دلیل انعطاف کم چرخش، نیاز به برداشتن ساختار بیشتری از دندان برای جایگذاری آن وجود خواهد داشت. برای روکش کردن با نوار رزینی باید به‌طور معمول نسبت به روکش کردن با استیل ضد زنگ، نوار کامپوزیت و پلی کربنات هزینه بیشتری پرداخت نمود.
روکش دندان کودکان
روکش سرامیکی زیرکونیا
روکش‌های سرامیکی زیرکونیا از تثبیت زیرکونیم اکسید توسط ایتریم اکسید ساخته می‌شوند. بعضی از روکش‌های سرامیکی زیرکونیا، امکان دارد لایه پرسلنی در ساختار درونی یا در سطح خود داشته باشند. این نوع روکش به شدت محکم بوده و به همین دلیل از انوع دیگر هزینه درمانی بیشتری خواهد داشت.
روکش دندان کودکان
روکش استیل ضد زنگ
روکش‌های استیل ضد زنگ از دهه 1940 میلادی یا به عبارت دیگر از 80 سال پیش، در ترمیم دندان استفاده می‌شوند. ترکیب آهن، کربن، کروم و سایر فلزاتی که استیل ضد زنگ را تشکیل می‌دهند، از تخریب آن توسط بزاق دهان جلوگیری به عمل می‌آورند. این نوع روکش بسیار با دوام خواهد بود. اما به دلیل هم‌رنگ نبودن با دندان و رنگ فلزی، در نتیجه کاهش زیبایی آن، معمولا در ترمیم دندان‌ها آسیاب مورد استفاده قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که آکادمی آمریکایی دندانپزشکی اطفال (AAPD)، استفاده از روکش استیل ضد زنگ را برای کودکان توصیه نمود.
روکش دندان کودکان
روکش نوار کامپوزیت
روکش نوار کامپوزیت با استفاده از کامپوزیتی سخت و پلاستیکی شفاف یا قالب به کار ساخته می‌شود. با وجود این‌که این مواد نوعی زیبایی به ترمیم دندان می‌بخشند اما در برابر شکستگی آسیب‌پذیر خواهند بود. همچنین کامپوزیت سخت به کار رفته در روکش نوار کامپوزیتی، به مینای دندان می‌چسبد. در نتیجه دندان را در هنگام پروسه روکش‌گذاری نسبت به خونریزی حساس خواهد کرد.
روکش دندان کودکان
روکش پلی کربنات
این روکش با استفاده از آکریلیک یا پوشش رزینی پلی‌کربنات ساخته شده و به وسیله رزینی که از خود قابلیت چسبندگی دارد، به دندان متصل می‌شود. روکش‌های پلی‌کربنات با هزینه پایین، امکان استفاده از روکشی به رنگ دندان را برای کودکان به‌وجود می‌آورند. دوام این روکش‌ها در فردی تا فرد دیگر متفاوت است اما معمولا به‌طور موقتی از آن‌ها استفاده میگردد. همه روکش‌های پلی‌کربنات با یک رنگ تولید می‌شوند که البته می‌توان رنگ آن‌ها را با نوار‌ها دندانی کمی تغییر داد.
روکش پلی کربنات
مراقب از روکش دندان کودکان برای افزایش طول عمر آن
مراقبت از روکش دندان کودکان امری دشوار نبوده و تنها نیاز به رعایت چند نکته جزئی دارد. لازم است برای افزایش طول عمر روکش، والدین بر نگهداری روکش دندان کودک خود نظارت داشته و این نکات را به فرزند خود یادآور شوند:
- مسواک زدن منظم دندان در اطراف روکش و لثه‌ها: این امر سبب میگردد تا از تجمع باکتری در اطراف روکش و التهاب لثه جلوگیری شود.
- تا زمان برطرف نشدن بی‌حسی دندان، کودک نباید غذایی میل کند. زیرا به دلیل بی‌حسی امکان دارد گونه خود را گاز گرفته و متوجه این عمل نشود و با ادامه آن، آسیبی جدی ایجاد شود.
- احساس کمی ناراحتی تا 24 ساعت پس از روکش‌گذاری کاملا طبیعی است. برای کاهش درد ناشی از روکش می‌توان با مصرف دارو‌های بدون نسخه‌ای مانند ایبوبروفن و استامینوفن درد را کاهش داد.
- حتما لازم است که از خوردن خوراکی‌ها سفت و چسبنده مانند شکلات تا چند روز پس از روکش‌گذاری پرهیز شود.
- کودک امکان دارد در جویدن غذا دچار مشکل شده یا احساس کند دندان‌‌هایش به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند. در صورت بروز این مشکل، حتما به دندانپزشک مراجعه شود. زیرا ممکن است روکش دندان نیاز به تنظیم داشته باشد.
روکش دندان کودکان
سولات متداول درباره روکش دندان کودکان
- چرا دندان کودک نیاز به روکش شدن دارد؟ به دو دلیل دندان کودکان نیاز به روکش کردن دارد:
- برای ترمیم دندانی که بیش از اندازه پوسیده شده و امکان پر کردن آن توسط دندانپزشک وجود ندارد.
- جلوگیری از تخریب بیشتر دندانی که در خطر پوسیدگی قرار دارد.
- آیا روکش کردن دندان برای کودکان درد زیادی خواهد داشت؟ خیر. دندانپزشک متخصص، در ترمیم به روش روکش کردن از مواد بی‌حس‌کننده استفاده کرده و کودک دچار درد شدیدی نخواهد شد.
- کدام نوع روکش برای دندان کودکان مناسب‌تر است؟ با توجه به معیار‌های مختلف کودک و والدین پاسخ به این سوال متفاوت خواهد بود. روکش استیل ضد زنگ دوام بسیار بالایی دارد اما شاید به دلیل رنگ آن، بعضی علاقه به استفاده از این روکش نشان ندهند. در این موارد روکش‌هایی به رنگ دندان مانند روکش نوار رزینی توصیه شده که هم استحکام بالایی داشته و هم مطابق رنگ دندان می‌شود.
جمع بندی
دندان‌ها در هر سنی امکان پوسیدگی و شکستگی دارند. در این موارد یکی از راهکار‌های ترمیم آن‌ها که توسط دندانپزشک توصیه می‌شود، روکش دندان است. اما آیا می‌توان دندان کودکان را روکش کرد؟ بله. این امر حتما باید در مورد کودکانی که پوسیدگی شدید دندان همراه با عصب‌کشی داشته و یا دچار نقص در تکامل دندان شیری هستند، انجام گردد. دندان شیری عصب‌کشی شده به دلیل ضعیف بودن و خطر شکستگی در حین درمان، امکان پر شدن را نخواهد داشت. پس بهترین روش در این موارد روکش کردن دندان کودکان خواهد بود.
