چرا دندان ها سیاه می شوند؟
دندان های سیاه می توانند نشانگر پوسیدگی و سوراخ شدگی دندان ها باشند. در این صورت، باید سریعا درمان را آغاز کرد. البته، دلایل دیگری هم برای لک شدن یا سیاه شدن دندان ها وجود دارد. برای مثال، خوردن و نوشیدن برخی مواد غذایی رنگدانه هایی را روی دندان ها بر جای می گذارد و باعث سیاه شدن آن ها می شود.
رنگ سفید دندان ها به دلیل وجود مقادیر زیاد کلسیم در لایه خارجی دندان ها است. به خارجی ترین لایه دندان، مینا (enamel) گفته می شود.
به مرور زمان، مواد بر جای مانده از غذا ها و نوشیدنی ها باعث زرد یا خاکستری شدن دندان ها می شوند. اگر دندان های شما به رنگ سیاه درآمده اند، باید خیلی سریع به دندانپزشک مراجعه کنید.
دلایل سیاه شدن دندان ها
دندان ها ممکن است در اثر عوامل خارجی یا داخلی، به رنگ سیاه در بیایند.
عوامل خارجی
همانطور که از نام آن پیدا است، عواملی که بیرون از دندان ها هستند و باعث سیاه شدن دندان ها می شوند، عوامل خارجی نام دارند؛ مانند:
- آسیب به مینای دندان
- لکه روی دندان ها
- تجمع تارتار
از عواملی که به طور مستقیم باعث سیاه شدن دندان ها می شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف مکرر مواد غذایی که رنگ تیره دارند؛ مانند قهوه.
- مصرف برخی دارو ها مانند شربت های مکمل آهن.
- استفاده از برخی دهانشویه ها و خمیردندان ها
- استعمال تنباکو
- داشتن روکش (crown) یا پرکردگی هایی از جنس سولفید نقره.
عوامل داخلی
اگر دندان از درون آسیب دیده باشد، ممکن است به رنگ سیاه در آید. از رایج ترین علل سیاهی دندان ها می توان به پوسیدگی و سوراخ شدگی دندان ها اشاره کرد. برای مثال، سیاهی دندان می تواند به دلیل عفونت پالپ یا مردن دندان باشد.
در واقع، آسیب و خرابی از داخل دندان شروع می شود و به سطح آن می رسد. در ابتدا ممکن است فقط نقاطی از دندان به رنگ سیاه در بیاید. اما، اگر درمانی در این مقطع صورت نگیرد، رنگ سیاه در تمام سطح دندان پخش می شود.
علت سیاه شدن دندان
علائم و نشانه ها
در حالت عادی و نرمال، رنگ دندان نباید از سفید به سیاه تغییر کند. در هنگام سیاه شدن دندان ها، فرد معمولا علائم و نشانه های دیگری هم مشاهده می کند. در مواردی، ممکن است لکه قهوه ای یا خاکستری روی دندان ایجاد شود و به مرور زمان، به رنگ سیاه در بیاید.
در برخی موارد، نقاط کوچک سیاه رنگی بر روی دندان ها ایجاد می شود. این نقاط معمولا در نزدیکی خط لثه (gum line) دیده می شوند و در کودکان رایج هستند.
ممکن است تجمع تارتار باعث سیاه شدن دندان ها شده باشد. در این صورت، فرد در سطح بیرونی دندان های مولر و یا در سطح داخلی دندان های جلویی، لکه های سیاه رنگ مشاهده می کند. اگر تارتار از روی دندان ها پاک نشود، تجمع بیشتری پیدا می کند و لکه روی دندان ها نیز گسترش می یابد. حتی ممکن است با فرسایش مینا، سوراخ هایی در سطح دندان ها ایجاد شود.
آیا می توان از ایجاد لکه بر روی دندان ها جلوگیری کرد؟
اگر نگران سیاه شدن دندان های خود هستید، باید از قرار دادن برخی مواد در دهان خود جلوگیری کنید. رعایت بهداشت دهان و دندان نیز، نقش به سزایی در پیشگیری از لکه ها دارد. اگر مصرف برخی مواد غذایی را کاهش دهید، احتمال لک یا سیاه شدن دندان ها کم می شود. این مواد غذایی عبارتند از:
- قهوه
- نوشابه مشکی
- چای سیاه
- شراب قرمز
- محصولات تنباکو
حفظ بهداشت دهان، از دندان در مقابل عوامل خارجی سیاهی دندان ها محافظت می کند.
علت سیاه شدن دندان
درمان و پیشگیری
درمان سیاهی دندان در خانه امکان پذیر نیست. کیت های خانگی معمولا برای درمان لکه های جزئی روی دندان ها به کار می روند. برای برطرف کردن لکه های سیاه دندان ها باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
دندانپزشک، ابتدا دندان ها را معاینه و بررسی می کند تا علت صلی مشکل را تشخیص دهد. سپس، بهترین روش درمانی را انتخاب و آغاز می کند.
اگر علت سیاه شدن دندان ها تجمع تارتار باشد، درمان چگونه است؟
دندانپزشک تارتاری را که تجمع پیدا کرده، برمی دارد و از روی دندان ها پاک می کند. ممکن است برای انجام این کار از دستگاه های فراصوتی (ultrasonic) استفاده شود. این دستگاه ها با ایجاد لرزش باعث شکستن و خرد شدن تارتار می شوند. به همین دلیل، تارتار به آسانی از روی دندان ها برداشته می شود.
اگر علت پوسیدگی باشد، درمان چگونه خواهد بود؟
اگر علت پوسیدگی باشد، دندانپزشک صرفا با تمیز کردن و جرم گیری نمی تواند سیاه شدگی دندان ها را درمان کند. دندانپزشک باید قسمت های پوسیده دندان را بر دارد.
اگر پوسیدگی فقط در یک بخش از دندان باشد، دندانپزشک آن قسمت را برمی دارد و سپس، دندان را پر می کند. اما در صورتی که پوسیدگی به دومین لایه دندان رسیده باشد، دندانپزشک بخش های خراب را بر می دارد و روی دندان روکش می گذارد. در برخی موارد، پوسیدگی دندان به حدی می رسد که پر کردن یا روکش گذاشتن غیر ممکن است. در این حالت، دندانپزشک ممکن است دندان مورد نظر را بکشد.
نکاتی برای پیشگیری
اغلب افراد می توانند با رعایت بهداشت دهان و دندان، از سیاه شدن دندان ها پیشگیری کنند. پیروی از نکات زیر نیز می تواند کمک کننده باشد:
- دو بار در روز دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید، مسواک بزنید.
- حداقل یک بار در روز، نخ دندان بکشید و فضای میان دندان ها و لثه ها را تمیز کنید.
- به صورت منظم، برای انجام چکاپ و جرم گیری به دندانپزشک مراجعه کنید.
- تا جای ممکن، از مصرف مواد غذایی شیرین و قندی پرهیز کنید.
کلام آخر
دندانپزشک با انجام معاینه می تواند تشخیص دهد که سیاهی دندان ها به چه علت است. برای درمان سیاه شدگی دندان ها باید به دندانپزشک مراجعه کرد. رعایت بهداشت دهان و دندان، نقش مهمی در پیشگیری دارد. پس از درمان و با رعایت برخی موارد، می توان برای همیشه از سیاه شدن دوباره دندان ها جلوگیری کرد.
