آنچه که باید در مورد کشیدن دندان بدانیم
کشیدن دندان ها به چه دلیلی انجام می شود؟
دندان های عقل (wisdom teeth) از جمله دندان هایی هستند که در نوجوانان و بزرگسالان کشیده می شوند. علاوه بر دندان های عقل، در شرایط خاص دیگری نیز کشیدن دندان ها به بزرگسالان توصیه می شود. برای درمان پوسیدگی شدید، عفونت دندان و دندان های شلوغ و متراکم (crowded teeth) معمولا دندان ها کشیده می شوند. در کسانی که به بریس دندانی (braces) نیاز دارند، یک یا دو عدد از دندان ها برداشته می شود تا فضای لازم برای جابه جایی دندان ها به مکان صحیح شان، وجود داشته باشد. به علاوه، کسانی که در حال انجام شیمی درمانی هستند و یا می خواهند جراحی پیوند عضو انجام دهند، باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنند زیرا ممکن است برای حفظ سلامت عمومی، مجبور به کشیدن تعدادی از دندان ها شوند.
کشیدن دندان توسط دندانپزشک و یا جراح فک و صورت، انجام می شود. برای انجام این کار، از بی حسی موضعی، بیهوشی عمومی و یا داروی بیهوشی تزریقی استفاده می شود. درآوردن دندان هایی که کامل در آمده اند و در دهان به طور واضح دیده می شوند، کار نسبتا آسانی است. در مواردی، دندان هایی که نیاز به کشیده شدن دارند، شکسته اند، در زیر لثه قرار دارند و یا نهفته (impacted) هستند. در این مواقع، درآوردن دندان دشوارتر می شود.
کشیدن دندان
آمادگی لازم قبل از کشیدن دندان
قبل از انجام پروسه کشیدن، دندانپزشک معمولا عکس رادیوگرافی گرفته شده از دندان ها (X-ray) را مطالعه می کند. در صورتی که بیمار دارو، ویتامین و یا مکمل مصرف می کند، باید دندانپزشک را در جریان قرار دهد. همچنین در صورتی که هر یک از موارد زیر در مورد بیمار صدق می کند، باید به دندانپزشک اطلاع دهد:
- نارسایی قلبی مادرزادی
- دیابت
- بیماری کبدی
- بیماری تیروئید
- بیماری کلیوی
- فشار خون بالا
- داشتن مفصل مصنوعی
- بیماری فوق کلیوی
- بیماری قلبی و عروقی
- نقص سیستم ایمنی
در صورتی که فرد به هر یک از بیماری های فوق مبتلا است، ابتدا بیماری باید درمان و یا کنترل شود و سپس برای کشیدن دندان ها اقدام کرد. در بعضی موارد، برای بیمار آنتی بیوتیکی تجویز می شود که باید قبل از درآوردن دندان، آن را مصرف کند. این موارد عبارتند از:
- دندانپزشک احتمال می دهد که پروسه کشیدن، طولانی شود.
- اگر بیمار دچار عفونت باشد و یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد.
- فرد به بیماری خاصی مبتلا باشد.
کشیدن دندان
مواردی که خود بیمار، در روز کشیدن دندان باید به آن ها توجه داشته باشد تا هیچ مشکلی پیش نیاید:
- اگر قرار است برای بیهوشی از داروی بیهوشی تزریقی (IV) استفاده شود، بهتر است که فرد لباسی راحت و گشاد بپوشد. همچنین توصیه می شود که از 6 تا 8 ساعت قبل از مراجعه به دندانپزشک، غذا و مایعات مصرف نشود.
- بیمار، در آن روز حدالامکان سیگار نکشد.
- اگر فرد سرماخوردگی دارد به دندانپزشک خبر بدهد تا نوبتش به روز دیگری موکول شود.
- اگر در روز قبل، فرد دچار حالت تهوع و استفراغ بوده است، اعلام کند تا دندانپزشک بتواند از داروی بیهوشی مناسب استفاده کند.
- اگر قرار است از بیهوشی عمومی و کامل استفاده شود، بهتر است که خود بیمار رانندگی نکند و یک نفر با خود به همراه داشته باشد.
کشیدن دندان
کشیدن دندان چگونه است؟
کشیدن دندان یا به روش ساده و یا از طریق جراحی انجام می شود. بسته به این که دندان مورد نظر چه وضعیتی دارد، روش برتر انتخاب می شود.
کشیدن ساده (simple extraction)
در این روش، معمولا از بی حسی موضعی استفاده می شود. از این طریق در اطراف دندان مورد نظر بی حسی به وجود می آید و بیمار تنها فشار را حس می کند و متوجه هیچ گونه دردی نمی شود. سپس، دندانپزشک با وسیله ای به نام الواتور (elevator)، دندان را در سر جای خودش شل می کند و با فورسپس (forceps) دندان را برمی دارد.
کشیدن دندان از طریق عمل جراحی (surgical extraction)
در این روش، هم بی حسی موضعی و هم داروی بیهوشی تزریقی (IV) به کار می رود. داروی تزریفی فرد را آرام تر و ریلکس تر می کند. امکان دارد دندانپزشک، بسته به وضعیت سلامت بیمار، از بیهوشی عمومی نیز استفاده کند. در حین جراحی، برش کوچکی در لثه ایجاد می شود. ممکن است استخوان اطراف دندان نیز برداشته شود. در مواردی، ابتدا دندان باید برش داده شود و سپس دندانپزشک می تواند آن را خارج کند.
ریسک های احتمالی انجام این پروسه
کشیدن دندان، پروسه خطرناکی نیست و ریسک های بسیار اندکی دارد. در صورتی که دندانپزشکی معتمد، انجام این کار را به شما پیشنهاد داده است، مطمئن باشید که کشیدن دندان به سود شما خواهد بود. پس از بیرون آوردن دندان، ممکن است درسوراخی که دندان درون آن قرار می گرفته، لخته خون تشکیل شود که کاملا طبیعی است. در واقع، اگر لخته تشکیل نشود، استخوان زیر دندان بدون حفاظت باقی می ماند و پس از مدتی، این حفره خشک (dry socket) می شود. اگر این اتفاق رخ دهد، دندانپزشک مجبور می شود مرهمی را برای چند روز، روی حفره قرار دهد تا در این مدت لخته جدیدی شکل بگیرد.
مشکلات دیگری که ممکن است پس از کشیدن دندان پیش بیاید عبارت است از:
- خونریزی برای بیشتر از 12 ساعت
- تب و لرز شدید که نشان دهنده عفونت است
- تهوع و استفراغ
- سرفه
- درد قفسه سینه و تنگی نفس
- التهاب و قرمزی محل کشیدگی
در صورت مشاهده هر یک از موارد فوق، باید سریعا با دندانپزشک تماس گرفت.
روند بهبودی پس از دندان کشیدن
بهبودی کامل معمولا چند روز طول می کشد. انجام کار های زیر، روند بهبودی را سریع تر و از به وجود آمدن مشکلات جلوگیری می کنند:
- قرار دادن کمپرس یخ روی گونه (سمتی که دندان کشیده شده) برای کاهش التهاب
- زمانی که دندانپزشک پد گاز (gauze pad) را روی محل کشیدگی قرار می دهد، فرد باید گاز بگیرد و فک هایش را روی هم بفشارد تا خونریزی کاهش پیدا کند و لخته تشکیل شود. بهتر است پد گاز تا 3 الی 4 ساعت در دهان باقی بماند ( تا زمانی که پد همه خونریزی را جذب خود کرده).
- استفاده به موقع از داروی تجویز شده و مسکن ها
- استراحت به مدت 24 ساعت بدون انجام حرکات ناگهانی و سنگین
- عدم استفاده از نی در 24 ساعت اول
- نکشیدن سیگار در دوره بهبودی
- عدم شست و شوی دهان با فشار آب زیاد
- در هنگام خواب سر کمی بالاتر از سایر قسمت های بدن قرار بگیرد.
- استفاده از مسواک و نخ دندان به جز نواحی نزدیک دندان کشیده شده
- تا 24 ساعت از غذاهای نرم مثل ماست و پودینگ استفاده شود.
- پس از 24 ساعت، دهان با آب نمک شست و شو داده شود.
- طی چند روز پس از کشیدن دندان، فرد باید آرام آرام به رژیم غذایی معمول خود باز گردد.
پس از گذشت چند روز، اگر فرد همچنان در دهان خود احساس درد داشته باشد، دچار تب شده باشد و یا ترشحات چرکی در اطراف محل کشیدگی مشاهده کند، باید هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کند.
