دندان های حساس و مشکل حساسیت دندان

آیا تا به حال برای شما پیش آمده که پس از گاز زدن بستنی و یا خوردن یک قاشق سوپ، در دندان هایتان احساس درد و ناراحتی داشته باشید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، بدانید که تنها نیستید. در مواقعی، حس درد در اثر خوردن غذاهای سرد و یا گرم، نشانه ی پوسیدگی دندان است. اما درد ایجاد شده در دندان می تواند به دلیل حساس بودن دندان نیز باشد.

حساسیت دندان و یا حساسیت عاج دندان (dentin hypersensitivity) بدین معنی است که در پاسخ به یک سری محرک ها مانند دمای سرد یا گرم، احساس درد و رنج در دندان ها ظاهر می شود. این حساسیت می تواند به صورت موقت و یا مزمن باشد. ممکن است یک دندان و یا چندین دندان را درگیر کند. ازیاد حساسیت در دندان ها به دلایل مختلفی به وجود می آید. در اکثر مواقع، با تغییر روتین بهداشت دهان و دندان می توان این مشکل را درمان کرد.

دندان های حساس

علائم حساس شدن دندان ها

افرادی که به ازیاد حساسیت دندان دچار هستند، در پاسخ به محرک هایی مشخص، در دندان هایشان احساس درد را تجربه می کنند. ممکن است درد در ریشه دندان ها حس شود. رایج ترین محرک ها عبارتند از:

• غذا و نوشیدنی داغ
• غذا و نوشیدنی سرد
• هوای سرد
• نوشیدنی و مواد غذایی شیرین
• نوشیدنی و مواد غذایی اسیدی
• آب سرد به خصوص در زمان شست و شوی دهان و دندان ها
• مسواک زدن و نخ دندان کشیدن
• دهانشویه های دارای الکل

این طور نیست که در هر بار مواجه شدن فرد با این محرک ها، حس درد در دندان ها ایجاد شود بلکه تنها در بعضی از مواقع این اتفاق می افتد. شدت درد نیز ثابت نیست و از بسیار کم تا بسیار شدید متغیر است.

دندان های حساس

حساسیت دندان به چه دلیل به وجود می آید؟

برخی افراد به طور طبیعی، به دلیل داشتن مینای نازک تر، دندان های حساس تری دارند. مینا (enamel)، لایه خارجی دندان است و از آن محافظت می کند. عواملی وجود دارند که می توانند باعث تخریب و نازک شدن مینا بشوند و عبارتند از:

• محکم مسواک زدن
• استفاده از مسواک بسیار زبر و خشن
• فشار دادن دندان ها بر روی هم
• خوردن غذاهای اسیدی به طور منظم

در برخی از مواقع، مشکلات دیگر در بدن می توانند ازیاد حساسیت دندان را به وجود بیاورند؛ برای مثال، رفلاکس اسید معده (GERD). در رفلاکس اسید معده، اسید از معده و مری به سمت بالا می آید و ممکن است با گذشت زمان، باعث تخریب مینای دندان شود. به علاوه، مشکلات و بیماری هایی که باعث استفراغ مکرر شوند نیز، می توانند مینای دندان ها را تخریب کنند.

تحلیل لثه (gum recession)، باعث نمایان شدن بخش هایی از دندان می شود که در حالت عادی در زیر لثه قرار می گیرند. بنابراین تحلیل لثه نیز در حساس شدن دندان ها نقش دارد.

پوسیدگی و شکستگی دندان، خالی شدن دندان های پرشده و یا کنده شدن روکش دندان باعث نمایان شدن عاج (dentin) و ایجاد حساسیت می شود. اگر یکی از موارد نام برده شده اتفاق بیفتد، فرد معمولا در یک ناحیه و یا حتی یک دندان احساس ناراحتی می کند (و نه در تمام دندان ها).

پس از انجام برخی از درمان های دندان پزشکی نیز، دندان ها ممکن است حساس شوند. برای مثال، ممکن است بیمار پس از پر کردن دندان ها، روکش گذاری و یا بلیچینگ (teeth bleaching) در دندان هایش حس درد داشته باشد. در این نوع حساس شدن نیز، تنها ناحیه ای از دهان و دندان ها درگیر می شود (و نه تمام دندان ها). این حساسیت پس از چند روز به صورت خود به خودی از بین خواهد رفت.

نحوه تشخیص حساسیت دندان

اگر برای اولین بار حساس شدن دندان را تجربه می کنید، حتما به دندان پزشک مراجعه کنید. دندان پزشک با معاینه دندان ها می تواند علت به وجود آمدن حساسیت را بفهمد. دندان پزشک با تماس دادن ابزار های مخصوص با دندان ها، میزان حساس بودن آن ها را می سنجد. همچنین، ممکن است نیاز به تهیه عکس رادیوگرافی باشد تا دندان پزشک بتواند به طور قطعی، از وجود پوسیدگی ها مطلع شود.

دندان های حساس

راه های درمان دندان حساس

اگر شدت حساسیت زیاد نباشد، می توان از درمان های خانگی و یا درمان های تخصصی آسان استفاده کرد. استفاده از خمیردندان های مخصوص دندان های حساس می تواند کمک کننده باشد. ترکیبات خاصی که در این خمیردندان ها وجود دارد از تاثیرگذاری محرک ها بر عصب دندان جلوگیری می کند.

بهتر است از دهانشویه های بدون الکل استفاده شود چراکه وجود الکل در دهانشویه می تواند حساسیت دندان را تحریک کند. استفاده از مسواک های نرم و مسواک زدن با ملایمت بیشتر، توصیه می شود.

رعایت موارد ذکر شده، پس از مدتی حساسیت دندان را کاهش می دهد. اگر این درمان های خانگی جواب ندادند، فرد باید با دندان پزشک خود، در مورد قدم بعدی، مشورت کند.

بیماری هایی که حساسیت دندان را تشدید می کنند

اگر بیماری دیگری حساسیت دندان را ایجاد کرده است، ابتدا باید نسبت به درمان آن بیماری اقدام کرد. هر چه درمان بیماری سریع تر صورت بگیرد بهتر است؛ چراکه با گذشت زمان، مینای دندان به تدریج تخریب می شود.

یکی از بیماری هایی که حساسیت دندان را تشدید می کند، رفلاکس اسید معده است که با مصرف داروهای کاهنده اسید درمان می شود.

تحلیل لثه نیز می تواند در حساسیت دندان تاثیر بگذارد. با ملایمت مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان و دندان از روش های درمانی تحلیل لثه است. در موارد حساسیت شدید و یا عقب رفتن زیاد لثه ها، ممکن است دندان پزشک از پیوند لثه (gum graft) برای درمان استفاده کند. در پیوند لثه، بافت نرم از سقف دهان برداشته می شود و بر روی قسمت های نمایان شده از ریشه دندان ها قرار داده می شود.

فشار دادن دندان های فک بالا و پایین روی هم، از عادت های بدی است که می تواند در حساس شدن دندان ها نقش داشته باشد. فرد باید با تمرین زیاد سعی کند تا این عادت را ترک کند. کاهش استرس و مقدار کافئین مصرفی، می تواند ترک این عادت را آسان تر کند. در مواردی، استفاده از گارد دهانی در طول شب توصیه می شود.

جمع بندی

اگر حساسیت دندان ها، غذا خوردن را برای شما مشکل کرده، بهتر است به دندان پزشک مراجعه کنید. به علاوه، خمیر دندان ها و دهانشویه هایی زیادی وجود دارند که می توانند حساسیت دندان را کاهش دهند. خود دندان پزشک نیز، خمیردندان های تخصصی تری را برای کنترل دندان های حساس تجویز می کند. در صورت ادامه دار شدن حساسیت دندان و یا تجربه علائم پوسیدگی و تخریب ریشه، باید سریعا دندان پزشک را از وضعیت خود مطلع سازید؛ تا در صورت نیاز، درمان آغاز شود. علائمی که باید به آن ها توجه کنید عبارتند از:

• درد ناگهانی دندان
• ایجاد حساسیت فقط در یک دندان
• احساس درد زیاد و شدید
• وجود لکه بر روی دندان
• احساس درد در هنگام جویدن یا گاز زدن