همه افراد بوی بد دهان را تجربه کرده اند. به بوی بد دهان، هالیتوز (halitosis) گفته می شود. بوی بد ممکن است ناشی از دندان ها، دهان و یا بیماری زمینه ای فرد باشد.

بوی بد دهان می تواند موقتی و یا به صورت مزمن باشد. بر اساس نتایج آماری، حداقل 50% از بزرگسالان هالیتوز را تجربه کرده اند.

علائم بدبویی دهان چیست؟

علاوه بر بوی بد، ممکن است مزه بدی را در دهان خود احساس کنید. اگر بوی بد دهان به خاطر بیماری یا مشکل زمینه ای به وجود آمده باشد، ممکن است برای مدت طولانی باقی بماند؛ حتی اگر دندان هایتان را خوب مسواک بزنید و از دهانشویه استفاده کنید.

بوی بد به چه علت ایجاد می شود؟

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

باکتری های موجود در دهان، ذرات مواد غذایی را که در دهان باقی مانده است، تجزیه می کنند. مجموع باکتری ها و ذرات غذای فاسد شده بوی بدی را در دهان ایجاد می کنند. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، ذرات غذا را قبل از فاسد شدن از دهان خارج می کند.

به علاوه، مسواک زدن پلاک تجمع یافته در اطراف دندان ها را نیز، پاک می کند و از بین می برد. پلاک (plaque)، لایه ای نازک و چسبناک است که در اطراف دندان ها تجمع می یابد و بوی بدی ایجاد می کند. پلاک می تواند باعث پوسیدگی دندان ها و بیماری پریودنتال (بیماری لثه) شود. همچنین، اگر از دنچر (denture) یا دندان مصنوعی استفاده می کنید، باید هر شب آن را تمیز کنید. در غیر این صورت دهانتان بد بو خواهد شد.

غذا ها و نوشیدنی های قوی

زمانی که موادغذایی مانند پیاز، سیر و یا دیگر غذا هایی را که بوی زیادی دارند، مصرف می کنید، معده شما در زمان هضم روغن های موجود در غذا را جذب می کند. این روغن ها وارد جریان خون می شوند و به ریه ها می روند. در نتیجه، در بازدم شما بویی ظاهر می شود که می تواند تا 72 ساعت باقی بماند. مصرف نوشیدنی هایی که بوی زیادی دارند نیز می تواند در دهان بوی بدی ایجاد کند؛ مانند قهوه.

سیگار کشیدن

کشیدن سیگار بوی بدی در دهان به وجود میاورد و دهان را خشک می کند. خشکی دهان، بوی بد را تشدید می کند.

خشکی دهان

خشکی دهان زمانی اتفاق می افتد که بزاق به اندازه کافی ترشح نشود. بزاق دهان در تمیز نگه داشتن و کاهش بوی بد دهان نقش به سزایی دارد. اگر اختلالی در غدد بزاقی دهانتان پیش آمده باشد، با دهان باز بخوابید و یا از دارو های خاصی استفاده نمایید، ممکن است به خشکی دهان دچار شوید. دارو هایی که برای فشار خون بالا و یا مشکلات ادراری تجویز می شوند، معمولا خشکی دهان هم ایجاد می کنند.

بیماری پریودنتال

بیماری پریودنتال یا بیماری لثه زمانی اتفاق می افتد که پلاک از روی دندان ها پاک نشود و در دهان تجمع یابد. به مرور زمان پلاک سخت می شود و تارتار (tartar) را به وجود می آورد. تارتار با مسواک و نخ دندان از بین نمی رود و تلاش برای پاک کردن آن با مسواک فقط به التهاب و ورم لثه ها می انجامد.

تارتار باعث ایجاد فضا های خالی و پاکت هایی میان دندان ها و لثه ها می شود. غذا، باکتری و پلاک در این پاکت ها تجمع پیدا می کند و در نتیجه بوی بدی ایجاد می شود.

مشکلات سینوس، دهان و حلق

بوی بد دهان می تواند به دلایل زیر ایجاد شود:

• عفونت سینوس
• برونشیت مزمن (chronic bronchitis)
• عفونت در قسمت بالایی یا پایینی دستگاه تنفسی

سنگ های لوزه (tonsil stones) معمولا باعث تجمع باکتری ها می شوند که می تواند عامل ایجاد بوی بد دهان باشد.

بیماری ها

بوی غیرعادی دهان می تواند نشانگر برخی بیماری ها باشد؛ مانند:

• بیماری یا نارسایی کلیوی
• بیماری یا نارسایی کبدی
• دیابت
• آپنه خواب
• رفلاکس معده (GERD) که رایج ترین علت ایجاد هالیتوز است.

بوی بد دهان

بوی بد دهان یا هالیتوز چگونه تشخیص داده می شود؟

دندانپزشک بازدم شما را بو می کند و سوالاتی در مورد مشکل شما مطرح می کند. معمولا برای تشخیص هالیتوز یا بوی بد دهان، باید اول صبح، قبل از مسواک زدن به دندانپزشک مراجعه کنید.

دندانپزشک سوالاتی در مورد تعداد دفعات و نحوه ای که مسواک می زنید و نخ دندان می کشید، نوع غذا هایی که می خورید و آلرژی یا بیماری هایی که به آن دچار هستید، مطرح می کند. اگر هنگام خواب خر و پف می کنید یا داروی خاصی مصرف می کنید، با دندانپزشک در میان بگذارید.

برای تشخیص علت بوی بد دهان، دندانپزشک دهان، بینی و زبان شما را بو می کند تا منبع بدبویی مشخص شود. اگر منبع بوی بد دندان ها، زبان و به طور کلی دهانتان نباشد، دندانپزشک شما را به پزشک خانواده ارجاع می دهد.

بوی بد دهان چگونه درمان می شود؟

اگر بوی بد دهان به علت تجمع پلاک ایجاد شده باشد، جرم گیری و تمیز کردن دندان ها می تواند این مشکل را حل کند. اگر به بیماری پریودنتال مبتلا شده باشید، جرم گیری عمیق دندان ها ضروری است.

درمان بیماری و مشکلات زمینه ای مانند عفونت سینوس یا بیماری کلیه نیز می تواند بوی بد دهان را بهبود ببخشد. ممکن است دندانپزشک پیشنهاد استفاده از بزاق مصنوعی را به شما بدهد و یا از شما بخواهد تا بیشتر آب بنوشید. در این صورت، از خشکی دهان جلوگیری می شود و بوی بد تا حدی از بین می رود.

بوی بد دهان

چگونه می توان از بوی بد دهان جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از بدبو شدن دهان، باید روزی 2 مرتبه دندان های خود را مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. از دهانشویه های آنتی میکروبیال برای کشتن باکتری های دهان استفاده کنید. تمیز کردن زبان با مسواک نیز به از بین بردن باکتری ها کمک می کند.

به اندازه کافی آب بنوشید تا بدنتان کم آب نشود. به علاوه، نوشیدن آب ذرات غذایی باقی مانده در دهان را با خود می شوید و می برد. اگر سیگار می کشید، سعی بر ترک آن داشته باشید چراکه با کنار گذاشتن این عادت، دهان شما دوباره مرطوب می شود و بوی بد آن از بین می رود.

برخی عادت ها در جلوگیری از بد بو شدن دهان نقش دارند؛ مانند:

• دنچر ها، گارد های دهانی و ریتینر های خود را به طور مرتب تمیز کنید.
• هر 3 ماه یکبار مسواک خود را عوض کنید.
• هر 6 ماه، به دندانپزشک مراجعه کنید تا از سلامت دندان های خود مطمئن شوید.

کلام آخر

همانطور که گفته شد، عوامل متعددی می توانند بوی بد دهان را ایجاد کنند. ممکن است عامل ایجاد بو، بیماری یا مشکل زمینه ای باشد. در این صورت، با مراجعه به پزشک و درمان بیماری، بوی بد دهان نیز به تبع از بین خواهد رفت. رعایت بهداشت دهان و دندان نقش به سزایی در کنترل و پیشگیری از بوی بد دهان دارد. بهتر است برای چکاپ روتین و جرم گیری دندان ها، هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید.