هر فرد حداقل یکبار در زندگی خود، توصیات دندانپزشک در مورد تمیز نگه داشتن زبان را شنیده است. همانطور که می دانید، باید حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. کشیدن نخ دندان نیز، برای سالم نگه داشتن دندان ها ضروری است. اما ممکن است پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، باز هم دهان بوی بدی داشته باشد. علت بوی بد، تمیز نکردن زبان است.

اگر به بهداشت زبان خود توجه نکنید، دهان شما هیچ گاه به طور کامل تمیز نمی شود. به علاوه، اگر دندان هایتان را مسواک بزنید ولی تمیز کردن زبان را فراموش کنید، احتمال ایجاد پوسیدگی دندان ها، زرد شدن و سوراخ شدن آن ها افزایش می یابد. همچنین، تمیز نکردن زبان باعث افزایش سرعت تشکیل پلاک (plaque) می شود.

چرا باید زبان خود را تمیز کنیم؟

زبان، یکی از اعضای بدن است که باکتری های زیادی را در خود جای داده است. زبان، عضوی ماهیچه ای و قابل انعطاف است. برآمدگی هایی در سطح خود دارد و جوانه های چشایی بر روی آن قرار گرفته اند. باکتری ها به راحتی میان برآمدگی ها و فرورفتگی ها جا خوش می کنند.

تجمع باکتری بر روی زبان می تواند در نهایت باعث پوسیدگی و سوراخ شدن دندان ها شود. باید زبان خود را به خوبی با مسواک تمیز کنید. بدین ترتیب، لایه چسبناک و نازکی که روی زبان تشکیل شده و حاوی باکتری است، از بین می رود. به این لایه، بیوفیلم (biofilm) گفته می شود.  از بین بردن بیوفیلم، به هضم راحت تر و سریع تر مواد نیز کمک می کند.

لایه چسبناک بیوفیلم که بر روی زبان قرار می گیرد، باعث می شود طعم غذا ها را کمتر حس کنید. اگر این لایه از بین برود، جوانه های چشایی نیز بهتر عمل می کنند و هضم مواد آسان تر می شود.

تمیز کردن زبان

موثر ترین روش برای تمیز کردن زبان

شست و شوی دهان با آب و یا استفاده از دهانشویه، به تنهایی برای تمیز کردن زبان کافی نیستند. باکتری های داخل دهان بسیار مقاوم هستند و به راحتی از بین نمی روند. دهانشویه تنها لایه خارجی بیوفیلم را از بین می برد. برای از بین بردن موثر باکتری های زبان، باید از مسواک های مخصوص استفاده نمایید. مسواک های زبان در اکثر داروخانه ها به فروش می رسند.

در صورتی که امکان استفاده از مسواک های مخصوص زبان را ندارید، می توانید مسواک معمولی خود را به کار ببرید. برخی مسواک ها، در قسمت پشتی دارای برآمدگی هایی برای تمیز کردن زبان هستند. توجه داشته باشید که نباید خیلی محکم مسواک را بر روی زبان بکشید؛ ممکن است زبان آسیب ببیند.

برای تمیز کردن زبان، از قسمت های عقبی شروع کنید و به سمت جلوی دهان بیایید. هر چه مقدار بیشتری از بیوفیلم را تمیز کنید، احتمال پوسیدگی دندان هایتان کمتر می شود. در تمیز کردن زبان، به همه برآمدگی ها و فرورفتگی ها توجه نمایید.

رعایت بهداشت دهان، فقط شامل مسواک زدن دندان ها نیست. برای حفظ بهداشت باید به تمیزی زبان نیز اهمیت بدهید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه تمیز کردن زبان و اهمیت آن، با دندانپزشک خود مشورت کنید.

زبان چه اطلاعاتی را در اختیار ما قرار می دهد؟

متخصصان جراحی فک و صورت بر این باورند که زبان، اطلاعات ارزشمندی را در مورد وضعیت سلامتی بدن در اختیار قرار می دهد. برای مثال، در صورت کمبود آهن و ویتامین ب12، زبان ممکن است دچار سوزش شود و بزرگ تر به نظر برسد.

در مواردی، مصرف بیش از حد برخی از مواد غذایی باعث تغییر در وضعیت زبان می شود. در افرادی که غذا های نرم را زیاد مصرف می کنند، برآمدگی های روی زبان بیش از حد بزرگ می شوند. ذرات مواد غذایی و پلاک در بین این برآمدگی های بزرگ راحت تر گیر می کنند و پس از مدتی، دهان فرد بدبو می شود.

اگر در رو یا زیر زبان شما زخمی وجود دارد که به مرور زمان بهبود نیافته است، ممکن است نشانه ای از وجود سرطان باشد؛ البته، برای تشخیص قطعی این موضوع باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. نتایج آماری نشان می دهند که ابتلا به سرطان زبان در حال افزایش است و در افراد جوان یا سیگاری احتمال بروز بیشتری دارد. در صورت مشاهده چنین زخمی، بهتر است هر چه سریع تر به دندانپزشک یا پزشک خود مراجعه
کنید.

تمیز کردن زبان

آیا باید به صورت روزانه زبان خود را تمیز کنید؟

رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. برای سالم نگه داشتن دندان ها، باید حداقل روزی 2 مرتبه مسواک بزنید. استفاده از دهانشویه نیز، می تواند به بهداشت دهان کمک کند. همچنین، تمیز نگه داشتن زبان را نباید فراموش کنید. پاکیزه نگه داشتن زبان به اندازه تمیز کردن دندان ها و لثه ها اهمیت دارد. زبان، مانند یک اسفنج است که طول شبانه روز، باکتری ها و ذرات مواد غذایی را به خود جذب می کند.

اگر زبان به طور منظم تمیز نشود، باکتری های روی آن با سرعت تکثیر می شوند. در نتیجه، دهان بدبو می شود و احتمال پوسیدگی دندان ها و ابتلا به بیماری لثه افزایش می یابد. ممکن است باکتری های زبان پس از مدتی به بخش های دیگر دهان بروند و قسمت های مختلف دهان را درگیر کنند.

رژیم غذایی نقش به سزایی در سلامت زبان دارد. اگر سبزیجات تازه زیادی مصرف می کنید، زبان شما به صورت طبیعی تمیز می شود. اما در غیر این صورت، برای پاکیزه نگه داشتن زبان باید روزی دو مرتبه با مسواک آن را تمیز کنید. اگر غذا های نرم زیادی مصرف کنید، پاپیلا های روی زبان (papillae) به تدریج بلند می شوند و باکتری های بیشتری روی زبان باقی می ماند. در نتیجه، دهان پس از مدتی بدبو می شود.

برای از بین بردن ذرات مواد غذایی به دام افتاده، می توانید از نخ دندان استفاده کنید. باید توجه داشته باشید که نخوردن غذا به اندازه کافی و برخی رژیم های لاغری می توانند باعث ایجاد بوی بد دهان شوند. هنگام تمیز کردن زبان، بخش های عقبی را با دقت مسواک بزنید.

بهترین روش طبیعی برای تمیز نگه داشتن زبان، داشتن رژیم غذایی متعادل و مسواک زدن به صورت منظم است. پس از هر بار مسواک زدن دندان ها، زبان خود را نیز تمیز نمایید. اگر می خواهید این کار را دقیق تر انجام دهید، باید از مسواک های مخصوص زبان استفاده کنید.

تمیز کردن زبان

کلام آخر

همانطور که گفته شد، تمیز نگه داشتن زبان در سلامت دهان و دندان ها نقش به سزایی دارد. پس از هر بار مسواک زدن دندان هایتان، زبان خود را نیز تمیز کنید. زبان پر از برآمدگی و فرورفتگی است و مکان بسیار مناسبی برای رشد باکتری ها است. در صورت عدم توجه به بهداشت زبان، دهان بد بو خواهد شد. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، با دندانپزشک خود مشورت کنید.

پری کرونیت (pericoronitis)، نوعی التهاب یا ورم بافت لثه است. معمولا در دندان های فک پایین و اطراف دندان های عقل بیشتر اتفاق می افتد. دندان های عقل (wisdom teeth)، سومین و آخرین جفت دندان های مولر هستند که معمولا در اوایل دهه سوم زندگی از لثه ها بیرون می آیند.

دلایل ایجاد پری کرونیت

زمانی که تنها بخشی از دندان عقل از لثه خارج می شود، ممکن است پری کرونیت به وجود بیاید. روی بخشی از دندان عقل که از لثه درآمده، بافت نرمی به نام اپرکولوم (operculum) قرار می گیرد. باکتری ها ممکن است به زیر اپرکولوم نفوذ پیدا کنند. در نتیجه، در اطراف دندان عقل عفونت و التهاب ایجاد می شود. ذرات مواد غذایی، باکتری یا پلاک ممکن است در زیر خط لثه و اطراف دندان ها گیر کنند. پلاک (plaque)، لایه نازک و چسبنده ای است که سطح دندان ها را می پوشاند و حاوی باکتری است. اگر این مواد در دهان باقی بمانند، لثه ها تحریک می شوند و ممکن است پری کرونیت ایجاد شود. در موارد حاد، التهاب و عفونت به استخوان فک، گونه ها و گردن نیز گسترش می یابد.

فاکتور هایی که احتمال ابتلا به پری کرونیت را افزایش می دهند

برخی از فاکتور هایی که احتمال ابتلا به پری کرونیت را افزایش می دهند، عبارتند از:

• سن بین 20 تا 30 سال
• استرس و اضطراب
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

پری کرونیت

علائم پری کرونیت

علائم پری کرونیت می توانند حاد (کوتاه مدت) و یا مزمن (بلند مدت) باشند.

علائم پری کرونیت حاد عبارتند از:

• درد
• ورم بافت لثه (به علت تجمع مایعات)
• ترشح چرک
• تریسموس (trismus) یا دشواری در باز کردن دهان و فک
• درد در زمان جویدن و بلعیدن
• تب
• از دست دادن اشتها
• عفونت
• ورم عقده های لنفاوی تحت فکی

علائم پری کرونیت مزمن عبارتند از:

• درد و ناراحتی خفیف و دوره ای
• مزه بد دهان

تشخیص پری کرونیت

دندانپزشک، دندان های عقل شما را معاینه می کند و وضعیت رشد آن ها را به طور دقیق بررسی می نماید. همچنین، عکس رادیوگرافی دندان های شما بررسی می شود تا صاف یا کج درآمدن دندان های عقل مشخص شود. همچنین، اگر عفونتی در اطراف دندان ها وجود داشته باشد، دندانپزشک متوجه آن می شود و اقدامات لازم را انجام می دهد.

پری کرونیت

پری کرونیت چه مشکلاتی را می تواند به وجود بیاورد؟

مشکب اصلی پری کرونیت، درد و ورمی است که در اطراف دندان های مولر ایجاد می کند. همچنین، ممکن است باز کردن دهان و جویدن برایتان سخت شود. در برخی موارد، عفونت از دندان به دیگر بخش های دهان گسترش پیدا می کند.

در موارد بسیار نادر، عفونت به سر و گردن گسترش پیدا می کند. همچنین، ممکن است عفونت وارد خون شود و جان بیمار در خطر بیفتد.

درمان پری کرونیت

برخی روش های درمان پری کرونیت عبارتند از:

• استفاده از دهانشویه ها. اگر پری کرونیت بخش کوچکی از دهان را درگیر کرده باشد و هنوز گسترش نیافته باشد، می توان از دهانشویه هایی مانند محلول آب و نمک برای درمان استفاده کرد. دندانپزشک به کمک دهانشویه، ذرات مواد غذایی و باکتری های دهان را از بین می برد. برای درمان عفونت، نباید مواد غذایی یا باکتری در زیر لثه گیر کرده باشند.
• دارو های مسکن. می توانید از دارو های مسکن مانند آسپیرین، استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. به علاوه، ممکن است دندانپزشک داروهایی را برای کاهش درد برای شما تجویز کند.
• آنتی بیوتیک ها. اگر دندان، فک یا گونه شما ورم کرده و دردناک است، سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک ها می توانند برای درمان از آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین کمک بگیرند.
• انجام جراحی کوچک برای برداشتن اپرکولوم. اگر درد و التهاب شدید باشد، ممکن است نیاز شود جراحی کوچکی برای برداشت اپرکولوم انجام شود. جراح برای کاهش درد و التهاب ناشی از پری کرونیت، از لیزر استفاده می کند.
• کشیدن دندان. اگر دندان عقل از لثه ها خارج نشود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. معمولا دندان های عقل فک بالا و پایین در یک سمت، همزمان کشیده می شوند تا لثه ها اذیت نشوند و عفونت دیگری به وجود نیاید.

درمان های خانگی

برای درمان پری کرونیت باید به دندانپزشک مراجعه نمایید. اما در حین پروسه درمان، برخی روش های خانگی می توانند از میزان درد و ناراحتی کم کنند؛ برای مثال:

• استفاده از داروهای مسکن
• شست و شوی دهان با محلول آب و نمک
• رعایت بهداشت دهان و دندان

بهتر است که از کمپرس های داغ برای کاهش درد استفاده نکنید. در صورتی که تب داشتید، سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید.

پری کرونیت

کلام آخر

زمانی که دندان کشیده می شود، پری کرونیت به ندرت اتفاق می افتد. در مواردی که قسمتی از بافت نرم یا همان اپرکولوم برداشته می شود، امکان دارد بافت دوباره رشد کند. بهبودی از کشیدن دندان معمولا دو هفته طول می کشد. بهبودی ناشی از درمان پری کرونیت نیز، حدود یک یا دو روز طول می کشد.

مراقبت صحیح از دندان ها و مراجعه منظم به دندانپزشک، احتمال ابتلا به پری کرونیت را کاهش می دهند. برای جلوگیری از پری کرونیت، دندانپزشک ممکن است قبل از درآمدن دندان های عقل، آن ها را بکشد. همچنین، برای جلوگیری از ایجاد عفونت، دندانپزشک به صورت منظم دندان ها را جرم گیری می کند.

رژیم غذایی شما تاثیر به سزایی در سلامت بدنتان دارد. غذایی که می خورید، در سلامت دندان هایتان تاثیر گذار است. بسیاری از غذا ها و نوشیدنی ها، تجمع پلاک (plaque) را تسریع می کنند. پلاک، لایه ای نازک و چسبنده است که حاوی باکتری های فراوانی است. پلاک در ایجاد بیماری لثه و پوسیدگی دندان ها نقش دارد.

پس از اینکه غذا های شیرین و حاوی قند می خورید، باکتری های درون دهان قند را تبدیل به اسید می کنند. اسید تولید شده به مینای دندان ها آسیب می رساند. هنگامی که مینای دندان ها از بین می رود، در دندان ها سوراخ (cavities) ایجاد می شود و پوسیدگی شدید رخ می دهد.

بسیاری از افراد بین سنین 6 تا 19 سال، پوسیدگی و سوراخ شدن دندان ها را تجربه می کنند. پوسیدگی شدید دندان ها، درد، مشکلات جویدن و آبسه های دندان (tooth abscesses) را ایجاد می کند. اگر به طور منظم مسواک نزنید و نخ دندان نکشید، پلاک به تدریج سفت می شود و تارتار (tartar) را به وجود می آورد. تارتار می تواند باعث ایجاد ژینژیویت (gingivitis) شود. ژینژیویت، مراحل ابتدایی بیماری لثه است.

چگونه می توان از آسیب های ناشی از تجمع پلاک جلوگیری کرد؟ علاوه بر تمیز کردن دقیق دندان ها به کمک مسواک و نخ دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک، بهتر است مصرف مواد غذایی زیر را محدود کنید:

مواد غذایی مضر برای دندان

1.آبنبات های ترش

به طور کلی، همه انواع آبنبات ها برای دندان ضرر دارد. اما آبنبات های ترش حاوی اسید های بیشتری هستند و ممکن است صدمه بیشتری به دندان ها بزنند. به علاوه، این آبنبات ها معمولا جویدنی هستند و برای مدت طولانی به دندان ها می چسبند. در نتیجه، می توانند منجر به پوسیدگی دندان ها شوند. به جای آبنبات های ترش، بهتر است شکلات بخورید. شکلات به راحتی جویده می شود و خیلی راحت از روی دندان ها شسته می شود.

مواد غذایی مضر برای دندان

2.نان

زمانی که نان را می جوید، بزاق دهان شما نشاسته های موجود در آن را تجزیه می کند و به شکر تبدیل می کند. نان در دهان شما حالتی خمیری پیدا می کند و به سطح دندان ها و فضای بین آن ها می چسبد. در نتیجه، احتمال پوسیدگی و سوراخ شدن دندان ها افزایش می یابد. بهتر است از نان های سفید کامل (whole wheat) یا نان جو استفاده کنید؛ چراکه شکر کمتری دارند و نشاسته آن ها به راحتی تجزیه نمی شود.

مواد غذایی مضر برای دندان

3.الکل

همه ما می دانیم که نوشیدنی های الکلی برای سلامتی ضرر دارند. الکل می تواند باعث خشک شدن دهان شود. در واقع، ترشح بزاق دهان کاهش می یابد. بزاق، برای حفظ سلامت دندان ها ضروری است و از چسبیدن مواد غذایی به دندان ها جلوگیری می کند. بزاق دهان تا حدی از پوسیدگی دندان ها، بیماری لثه و دیگر عفونت های دهان جلوگیری می کند. برای جلوگیری از کاهش بزاق، به اندازه کافی آب بنوشید. استفاده از دهانشویه های فلوراید هم می تواند کمک کننده باشد.

مواد غذایی مضر برای دندان

4.نوشابه های گازدار

نوشیدنی های گاز دار برای سلامتی ما ضرر دارند؛ حتی اگر رژیمی باشند. نوشیدن میزان زیادی نوشابه های گازدار، صدمات غیر قابل جبرانی به دندان ها وارد می کند. نوشابه های گاز دار باعث می شود پلاک اسید بیشتری تولید کند. در نتیجه، مینای دندان ها آسیب بیشتری می بینند. بنابراین اگر در طول روز نوشابه های گازدار می نوشید، لایه ای از اسید روی دندان هایتان را می پوشاند.

به علاوه، این نوشیدنی ها باعث خشکی دهان می شوند و انواع رنگی آن ها، منجر به تغییر رنگ دندان ها می شود. توجه داشته باشید که نباید بلافاصله پس از نوشیدن نوشابه گازدار، مسواک بزنید. با انجام این کار احتمال پوسیدگی دندان ها را افزایش می دهید. حدود 30 دقیقه صبر کنید و سپس دندان هایتان را تمیز کنید.

مواد غذایی مضر برای دندان

5.یخ

یخ، آب منجمد شده است. بنابراین جویدن یخ نباید مشکلی ایجاد کند. اما تحقیقات نشان داده اند که جویدن ماده ای سخت می تواند به مینای دندان ها آسیب برساند. برای مثال، می تواند باعث شکستگی، ترک خوردن و یا شل شدن روکش دندان ها شود. استفاده از یخ برای خنک کردن نوشیدنی ها بلامانع است. اما توصیه می شود که یخ را نجوید.

مواد غذایی مضر برای دندان

6.مرکبات

پرتقال، گریپ فروت و لیمو طعم بسیار خوبی دارند و حاوی مقدار زیادی ویتامین سی هستند. اما اسید داخل این مرکبات منجر به فرسایش مینای دندان ها می شود و احتمال پوسیدگی افزایش می یابد. برای جلوگیری از آسیب به دندان ها، در مصرف مرکبات تعادل را رعایت کنید و پس از خوردن آن ها، دهان خود را با آب شست و شو دهید.

مواد غذایی مضر برای دندان

7.چیپس

چیپس حاوی مقدار زیادی نشاسته است. نشاسته در دهان به قند های کوچک تر تجزیه می شود. باکتری های دهان از قند استفاده می کنند و اسید تولید می کنند. بدین ترتیب، پلاک در دهان تجمع پیدا می کند. توصیه می شود که پس از خوردن چیپس، نخ دندان بکشید و مسواک بزنید.

مواد غذایی مضر برای دندان

8.میوه خشک

میوه های خشک، میان وعده ای سالم محسوب می شوند. اما بسیاری از میوه های خشک شده مانند زردآلو، آلو، انجیر و کشمش حالتی چسبناک دارند و به دندان ها می چسبند. در نتیجه، مقدار زیادی قند در تماس با دندان ها قرار می گیرد. اگر به میوه های خشک علاقه دارید، حتما پس از خوردن آن ها دهان خود را با آب بشویید و مسواک بزنید. توصیه می شود که به جای میوه خشک، میوه های تازه را مصرف کنید.

کلام آخر

همانطور که گفته شد، برخی مواد غذایی برای سلامت دندان ها مضر هستند. در این مقاله به 8 مورد از آن ها پرداختیم. در مصرف این غذا ها تعادل را رعایت کنید و حتما پس از صرف آن ها، دهان خود را با آب بشویید و دندان هایتان را تمیز کنید.

دندان ها بسیار محکم و مقاوم هستند. روی دندان ها را مینا (enamel) می پوشاند که سخت ترین ماده در بدن است. به همین دلیل است که دندان ها می توانند فشار زیادی را تحمل کنند و به راحتی دچار فرسایش نشوند. البته اگر اجازه دهید که پلاک (plaque) روی دندان ها تجمع پیدا کند و سفت شود، امکان دارد دندان ها آسیب شدیدی ببینند. در اثر سفت و سخت شدن پلاک، تارتار (tartar) به وجود می آید.

تارتار می تواند به سلامت دندان ها آسیب جدی وارد کند و باعث ایجاد بیماری لثه شود. به همین خاطر، باید تفاوت بین پلاک و تارتار و نحوه جلوگیری از ایجاد آن ها را بدانید.

پلاک (plaque) چیست؟

روی دندان های همه ما، پلاک دندانی (dental plaque) وجود دارد. پلاک، لایه ای نازک و چسبناک است که در اثر ادغام باکتری ها، بزاق دهان و ذرات غذا ایجاد می شود. بر اساس تحقیقات انجام شده، حدود 500 نوع باکتری در پلاک یافت می شود که برخی مفید و برخی مضر هستند.

باکتری های مضر پس از مصرف غذا و نوشیدنی، در دهان اسید تولید می کنند؛ مخصوصا اگر ماده غذایی مصرف شده شیرین باشد. این اسید های تولید شده به مینای دندان ها حمله می کنند و مشکلات متعددی را برای دندان ها و سلامت عمومی فرد، به وجود می آورند.

اگر پلاک از روی دندان ها پاک نشود، به مرور زمان سفت می شود و کلکولوس (calculus) را ایجاد می کند. نام دیگر کلکولوس، تارتار (tartar) است. تجمع پلاک و تارتار به التهاب و حساس شدن لثه ها منجر می شود و زمینه را برای ابتلا به بیماری لثه فراهم می کند.

برای جلوگیری از تجمع پلاک، به نکات زیر عمل کنید:

• حداقل 2 بار در روز مسواک بزنید.
• هر روز نخ دندان بکشید.
• غذا ها و نوشیدنی های شیرین را کمتر مصرف کنید و پس از هر وعده غذایی، مسواک بزنید.
• هر 6 ماه، برای انجام چکاپ و جرم گیری به دندانپزشک مراجعه نمایید.

تفاوت بین پلاک و تارتار

تارتار (tartar) چیست؟

بهترین روش برای پیشگیری از ایجاد تارتار، رعایت بهداشت دهان و دندان است. اگر بهداشت دندان ها را حفظ نکنید، پلاک روی دندان ها باقی می ماند و به مرور زمان سفت می شود. در واقع، پلاک با مواد معدنی داخل بزاق دهان مخلوط می شود و تارتار به وجود می آید.

تارتار سطح خارجی دندان ها را می پوشاند. حتی می تواند به زیر خط لثه نفوذ پیدا کند. در این صورت، از بین بردن تارتار دشوار تر می شود. زمانی که تارتار به زیر خط لثه گسترش پیدا می کند، دندانپزشک باید سریعا آن را از بین ببرد تا فرد به بیماری پریودنتال (periodontal disease) مبتلا نشود.

به مراحل ابتدایی بیماری پریودنتال، ژینژیویت (gingivitis) گفته می شود. از علائم ژینژیویت می توان به قرمزی، التهاب و خون ریزی لثه ها اشاره کرد. اگر ژینژیویت به موقع درمان نشود، بیماری پیشرفت می کند. به شکل پیشرفته تر بیماری لثه، پریودنتیت (periodontitis) گفته می شود. در پریودنتیت، لثه ها از دندان ها جدا می شوند. حتی ممکن است به مرور زمان دندان ها شل شوند و بیفتند. حدود 48 درصد افراد بالای 30 سال، به بیماری لثه مبتلا می شوند.

تفاوت های اصلی پلاک و تارتار

هم پلاک دندانی و هم تارتار می توانند برای سلامت دندان ها مشکل ایجاد کنند. با این حال، تفاوت های زیادی میان این دو وجود دارد.

پروسه ایجاد آن ها متفاوت است

پلاک در طول روز، روی دندان ها تجمع پیدا می کند؛ مخصوصا زمانی که کربوهیدرات یا غذا های شیرین مصرف می کنید. پلاک دندانی در دهان همه افراد وجود دارد. با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می توانید قبل از سفت شدن پلاک و تبدیل آن به تارتار، آن را از روی دندان ها پاک کنید.

اگر پلاک از روی دندان ها پاک نشود، به مرور زمان سفت می شود و تارتار را به وجود می آورد.

ظاهر پلاک با تارتار متفاوت است

پلاک، لایه ای نازک و چسبناک است که روی دندان ها را می پوشاند. با کشیدن زبان خود روی دندان ها می توانید پلاک را حس کنید. پلاک معمولا بی رنگ است و به سختی قابل دیدن است.

 در مقابل، تارتار حالتی زبر دارد و معمولا به رنگ زرد یا قهوه ای است.

پروسه برداشتن پلاک و تارتار متفاوت است

اگر هر روز به خوبی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید، می توانید پلاک را از بین ببرید. اما برای برداشتن تارتار، باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

تفاوت بین پلاک و تارتار

چگونه می توان از ایجاد و تجمع تارتار جلوگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد تارتار، از بین بردن به موقع پلاک دندانی است. پلاک پس از گذشت تنها چند ساعت می تواند به تارتار تبدیل شود. به همین دلیل، رعایت بهداشت دهان و دندان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای پیشگیری از ایجاد تارتار، از نکات زیر پیروی کنید:

• روزی دو بار دندان هایتان را مسواک بزنید. روزی دو مرتبه، هر بار به مدت 2 دقیقه، دندان های خود را با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. برای از بین بردن بهتر پلاک، می توانید از مسواک های برقی استفاده کنید.
• حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید. کشیدن نخ دندان، در از بین بردن پلاک بسیار مهم است. با کشیدن نخ دندان می توانید از پوسیدگی دندان ها و بیماری لثه پیشگیری کنید.
• مراقب رژیم غذایی خود باشید. برای جلوگیری از تجمع پلاک و تارتار، نوشیدنی و غذا های شیرین کمتری مصرف کنید. پس از هر وعده غذایی، مسواک بزنید و یا دهان خود را با آب بشویید.
• به طور منظم، برای انجام چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید. تنها راه از بین بردن تارتار، تمیز کردن تخصصی دندان ها نزد دندانپزشک است. بهتر است هر شش ماه یکبار، برای انجام چکاپ و جرم گیری به دندانپزشک مراجعه کنید.
• استفاده از سیلانت ها (sealants). اگر دندان های شما مستعد پوسیدگی هستند، می توانید با دندانپزشک خود در مورد گذاشتن سیلانت ها مشورت کنید. سیلانت (sealant) لایه ای نازک است که روی دندان های مولر (molars) قرار می گیرد. در دو سال نخست، سیلانت ها می توانند تا 80 درصد احتمال پوسیدگی دندان ها را کاهش دهند.

تفاوت بین پلاک و تارتار

کلام آخر

همانطور که گفته شد، ممکن است در اثر تجمع پلاک روی دندان ها، تارتار به وجود بیاید. تارتار مینای دندان را نابود می کند و احتمال ابتلا به بیماری لثه را افزایش می دهد. با مراقبت درست از دندان ها، می توانید از تجمع پلاک و تارتار جلوگیری کنید.

عوامل متعددی می توانند باعث تغییر رنگ دندان ها شوند. یکی از این عوامل، نیکوتین (nicotine) است. خوشبختانه، روش های مختلفی برای درمان این مشکل وجود دارد. در ادامه این مقاله، به این روش ها می پردازیم.

آیا نیکوتین احتمال ایجاد لکه بر روی دندان ها را افزایش می دهد؟

کشیدن سیگار یا جویدن تنباکو احتمال ایجاد لکه بر روی دندان ها را افزایش می دهد. زمانی که از محصولات حاوی نیکوتین استفاده می کنید، به مرور زمان دندان ها زرد رنگ می شوند. ممکن است استفاده مستمر از این محصولات باعث شود که دندان ها تیره و قهوه ای به نظر بیایند.

آیا آسیبی که نیکوتین به دندان ها می زند فقط جنبه ظاهری دارد؟

ایجاد لک بر روی دندان ها تنها مشکلی نیست که محصولات نیکوتینی می توانند به وجود بیاورند. استفاده مکرر از نیکوتین بر روی لثه ها نیز تاثیر می گذارد. به علاوه، کشیدن سیگار می تواند سیستم ایمنی بدن را نیز ضعیف کند. در نتیجه، در افرادی که نیکوتین مصرف می کنند، درمان عفونت های دندان و لثه ها دشوار تر می شود.

در مقایسه با افرادی که سیگار نمی کشند، افراد سیگاری با احتمال بیشتری به بیماری لثه دچار می شوند. همچنین، در این افراد زمان بیشتری طول می کشد تا عفونت برطرف شود و لثه ها بهبود یابند.

روش های سفید کردن دندان ها

راه های مختلفی برای از بین بردن لکه های روی دندان ها وجود دارد. روشی که باید برای سفید کردن دندان ها انتخاب کنید، به چندین فاکتور بستگی دارد:

• شدت لکه ایجاد شده
• هزینه ای که مایلید برای از بین بردن لکه ها بپردازید
• میزان ماندگاری درمان انجام شده روی دندان ها

به طور کلی، سه روش اصلی برای سفید کردن دندان ها وجود دارد:

• سفید کردن تخصصی دندان ها توسط دندانپزشک
• کیت های سفید کننده دندان خانگی
• درمان های خانگی

از بین بردن اثرات سیگار روی دندان

سفید کردن تخصصی دندان ها توسط دندانپزشک

اگر درمان های خانگی و کیت های سفید کننده نتیجه مطلوبی برای دندان های شما نداشته اند، می توانید برای سفید کردن تخصصی دندان هایتان به دندانپزشک مراجعه کنید. به طور کلی، قبل از سفید کردن دندان ها به هر روشی، باید با دندانپزشک خود مشورت نمایید.

کشیدن سیگار باعث ایجاد لکه های عمیق بر روی همه دندان ها می شود. در افراد سیگاری، کیت های سفید کننده و روش های خانگی تقریبا بی اثر هستند. بهترین روش سفید کردن دندان ها برای این افراد، مراجعه به دندانپزشک است.

سفید کردن تخصصی دندان ها در کلینیک دندانپزشکی

لکه های نیکوتینی معمولا طی این روش از بین می روند. طی این پروسه، محلول پراکسید روی دندان ها قرار می گیرد و نور بسیار قوی به دندان ها تابانده می شود. این پروسه اصلا دردناک نیست و بین 15 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد.

استفاده از کیت سفید کننده دندان اختصاصی

یکی از روش های موثر برای سفید کردن دندان ها، استفاده از سینی هایی است که به طور اختصاصی برای دهان و دندان های شما طراحی شده اند. باید محلول 10 درصد پراکسید کاربامید را در داخل این سینی ها بریزید و سپس سینی ها را در دهان قرار دهید. از مزایای این روش می توان به عدم حساس شدن دندان ها و بافت های اطراف اشاره کرد. این محلول برای مدتی بر روی دندان ها باقی می ماند. به همین دلیل، حتی لکه های عمیق و تیره از بین خواهند رفت.

سفید کردن تخصصی دندان ها نزد دندانپزشک، سریع تر انجام می شود. البته، در مواردی که لکه ها تیره و عمیق هستند، ممکن است نیاز باشد هم دندانپزشک به صورت تخصصی در کلینیک دندان ها را سفید کند و هم از کیت های خانگی استفاده شود. در صورت مراقبت درست از دندان ها، اثر این پروسه تا حدود 3 سال باقی می ماند. اما در افراد سیگاری، ماندگاری پروسه انجام شده حدود یک سال است.

مراجعه منظم به دندانپزشک برای انجام چکاپ و جرم گیری، از ایجاد لکه های عمیق و تیره جلوگیری می کند. پس، بهتر است هر شش ماه به دندانپزشک مراجعه نمایید. در واقع، تمیز نگه داشتن دندان ها احتمال ایجاد لکه ها را کاهش می دهد. اگر دندان ها تمیز باشند، پروسه سفید کردن دندان ها نیز بهتر انجام می شود. در واقع، برای انجام پروسه سفید کردن دندان ها، ابتدا باید پلاک و تارتار جمع شده در اطراف دندان ها را از بین برد. در این صورت، دندان ها به طور یک دست سفید می شوند. به همین دلیل، دندانپزشک قبل از سفید کردن دندان ها، پروسه جرم گیری را انجام می دهد.

از بین بردن اثرات سیگار روی دندان

محصولات سفید کننده دندان، بدون نیاز به نسخه دندانپزشک

می توانید برخی از محصولات سفید کننده دندان را، بدون نیاز به نسخه دندانپزشک تهیه کنید. این محصولات انواع مختلفی دارند؛ برای مثال، ژل ها و چسب های سفید کننده. این محصولات نیز می توانند تا حدی لکه های ناشی از نیکوتین را از بین ببرند. البته، باید در مصرف ژل ها و محصولات سفید کننده دقت داشته باشید؛ چراکه استفاده بی رویه از آن ها می تواند به دندان ها آسیب بزند. هنگام استفاده از این محصولات، باید از دستورالعمل آن ها پیروی کنید تا مشکلاتی مانند حساس شدن دندان ها یا التهاب لثه پیش نیاید.

قبل از انجام روش های خانگی برای سفید کردن دندان ها، با دندانپزشک خود مشورت کنید. تغییر رنگ برخی از دندان ها به این دلیل است که عصب آن ها آسیب دیده و یا از بین رفته است. در این حالت، سفید کردن دندان ها درمان مناسبی نیست.

همچنین، اگر روی دندان هایتان روکش، ونیر یا پرکردگی وجود دارد، باید بدانید که روش های عادی سفید کردن دندان ها جواب نخواهد داد. بنابراین قبل از از بین بردن لکه دندان ها باید به این مسئله توجه داشته باشید.

اگر محلول های سفید کننده دندان برای مدتی با لثه ها در تماس باشند، لثه ها دچار سوختگی می شوند. البته، این سوختگی ها به مرور زمان بهبود پیدا می کنند و آسیب دائمی به لثه ها و ساختمان دندان ها وارد نمی شود.

دیگر روش های خانگی

جوش شیرین و پراکسید

مسواک زدن دندان ها با جوش شیرین و چند قطره پراکسید می تواند به سفید شدن دندان ها کمک کند. چند قطره هیدروژن پراکسید به جوش شیرین اضافه کنید تا خمیری شکل بگیرد. سپس خمیر را روی دندان ها قرار دهید و دندان ها را با مسواک به آرامی تمیز کنید. جوش شیرین و پراکسید هیدروژن، هر دو اثر سفید کنندگی دارند. باید در استفاده از این خمیر دقت زیادی داشته باشید. توصیه می شود خمیر تنها به مدت 30 ثانیه روی دندان ها باقی بماند؛ در غیر این صورت، ممکن است دندان ها آسیب ببینند.

پس از کشیدن سیگار، مسواک بزنید

اگر سیگار می کشید، باید توجه بیشتری به بهداشت و سلامت دندان هایتان داشته باشید. بلافاصله پس از کشیدن سیگار، دندان های خود را مسواک بزنید تا مواد شیمیایی روی دندان ها باقی نماند و به مینای دندان ها آسیب نرساند.

دهانشویه و مسواک زدن

یکی دیگر از روش های سفید کردن دندان ها، مسواک زدن به همراه دهانشویه است. برای اینکار، دهانشویه را در دهان خود نگه دارید و مسواک را به آرامی روی دندان ها بکشید.

شست و شوی دهان با پراکسید هیدروژن

مقدار بسیار بسیار کمی از هیدروژن پراکسید را با آب رقیق کنید. سپس، دهان خود را با این محلول شست و شو دهید. با انجام این کار می توانید به آسانی لکه های زرد رنگ روی دندان ها را از بین ببرید.

از بین بردن اثرات سیگار روی دندان

کلام آخر

اگر سیگار می کشید یا از محصولات حاوی نیکوتین استفاده می کنید، باید توجه بیشتری به سلامت و بهداشت دندان هایتان داشته باشید؛ مخصوصا اگر می خواهید از ایجاد لکه بر روی دندان ها جلوگیری کنید. اگر لکه های نیکوتین بر روی دندان هایتان تشکیل شده است، اصلا نگران نباشید. خوشبختانه، روش های متعددی برای سفید کردن دندان ها وجود دارد. قبل از انجام هر یک از این روش ها، باید با دندانپزشک خود مشورت نمایید.